Η διακήρυξη της Κέρκυρας είναι ένα σημαντικό και επίκαιρο κείμενο αφού αναφέρεται στον τουρισμό που αποτελεί για την περιφέρεια μας την κυριότερη δραστηριότητα με τη μεγαλύτερη συμμετοχή στο τοπικό και εθνικό ακαθάριστο προϊόν. Συγχρόνως είναι φανερό ότι οι τρεις νησιωτικές περιφέρειες προβληματίζονται με την πορεία του τουρισμού και οι προβληματισμοί τους εκφράζονται στο κείμενο ως όραμα.
Όμως για εμάς δεν αποτελεί απλά ένα όραμα σε πολιτικό κενό, ούτε παραμένουμε στο όραμα χωρίς να επιζητούμε την υλοποίησή του. Σημασία μεγάλη έχει το πριν και το μετά του οράματος.
Η διακήρυξη με την προβολή ενός νέου οράματος βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης στα νησιά μας, υπονοεί ότι ο σημερινό μοντέλο τουρισμού και η πραγματικότητα που έχει διαμορφώσει, βρίσκεται μακριά ίσως και στον αντίποδα του μοντέλου που οραματίζεται η διακήρυξη.
Θα περιμέναμε στην εισαγωγή της διακήρυξης να περιγράφεται η υπάρχουσα κατάσταση, το ισχύουν μοντέλο τουρισμού, να γίνεται μια εκτίμηση των επιπτώσεων του στην οικονομία, στο περιβάλλον, στην κοινωνία, στον πολιτισμό, μία εκτίμηση για το μέλλον του.
Δεν αναφέρεται καθόλου στις επιπτώσεις που βρίσκονται σήμερα στην επικαιρότητα στον τοπικό και ημερήσιο τύπο, στα κανάλια. Δηλαδή στην υπερδόμηση στις ακτές, στη βίαιη μετατροπή της αγροτικής γης σε τουριστική χρήση, στην κατασκευή υποδομών και επενδύσεων εκτός κλίμακας των νησιών, στην εξάντληση των υδατικών πόρων, στη στεγαστική κρίση που αναφερθήκατε πριν λίγο, στην κακή διαχείριση των αποβλήτων, στην καταστροφή αμμοθινών και ευαίσθητων των οικοσυστημάτων, στην αλλοίωση τοπίων, γεωτόπων, απαξίωση μνημείων, ισοπέδωση πολιτιστικών τοπικών ταυτοτήτων. Δεν αναφέρεται στην επιδρομή των στρατηγικών επενδύσεων.
Κι αν όλα αυτά δεν ισχύουν, είναι μια παραίσθηση, τότε προς τι το όραμα της βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης. Το όραμα θα ήταν η ιδανική πραγματικότητα που θα ζούσαμε σήμερα και επομένως δεν υπήρχε λόγος τέτοιου οράματος.
Το δεύτερο σημείο στο οποίο θα κάνουμε κριτική στη διακήρυξη είναι η απουσία του τρόπου, των μεθόδων, του χρονικού ορίζοντα που θα επιτευχθούν οι στόχοι του οράματος. Στο πώς και πότε.
Χωρίς αναφορά στον χωροταξικό σχεδιασμό αναγκαία συνθήκη για τη βιώσιμη ανάπτυξη, της θαλάσσιας Χωροταξίας, των ειδικών περιβαλλοντικών μελετών των περιοχών NATURA 2000, του απαραίτητου εργαλείου της φέρουσας ικανότητας κάθε νησιού.
Υπάρχουν δυνάμεις που αντιστέκονται απέναντι στο όραμα; ποιες είναι και ποια συμφέροντα ή ιδεολογικές εμμονές θα βρίσκονται απέναντι; Θεωρίες συνεχούς μεγέθυνσης και αντίστοιχα νομικά πλαίσια διευκόλυνσης επενδύσεων, το real estate, τα ντόπια και ξένα κεφάλαια.
Η αγορά, ο ανταγωνισμός με πεδίο το περιβάλλον το νησιών θα αναπαράγει συνεχώς το ίδιο μοντέλο ανάπτυξης, το όραμα θα απομακρύνεται όλο και περισσότερο, θα γίνεται τελικά ανέφικτο.
Μετασχηματισμός του υπάρχοντος μοντέλου σε ένα βιώσιμο απαιτεί συγκεκριμένες πολιτικές, εθνικές και περιφερειακές, απαιτεί συγκρούσεις. Για να φτάσουμε στο όραμα της διακήρυξης, απαιτείται ανατροπή του υπάρχοντος μοντέλου.
Το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο Τουρισμού ήταν μια χαμένη ευκαιρία σε εθνικό επίπεδο, που αντιμετωπίστηκε από την περιφέρεια μας με όρους αντίθετους από αυτούς τους διακήρυξης.
Το ερώτημα είναι αν η λογική και το πνεύμα της διακήρυξης μπορούν να διαπερνούν τις αποφάσεις της Επιτροπής Περιβάλλοντος και του Περιφερειακού Συμβουλίου;
Ερώτημα είναι αν η περιφέρεια μας είναι διατεθειμένη να επεξεργαστεί, να χαράξει πολιτικές στήριξης του οράματος του βιώσιμου τουρισμού, πολιτικές σύγκρουσης με τις δυνάμεις που το αντιπαλεύουν.
Οι μέχρι τώρα αποφάσεις της Περιφέρειας του Περιφερειακού Συμβουλίου και της Επιτροπής Περιβάλλοντος, δίνουν αρνητική απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα. Ψήφο στη διακήρυξη θα είναι ψήφος στην υποκρισία, ψήφος στην εργαλειοποίηση της βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης, με σκοπό την καταστροφή της γεωιστορικής ταυτότητας των νησιών, της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας που κράτησαν ζωντανή για αιώνες.
Συμφωνούμε με τις αρχές του κειμένου και θα συνεχίσουμε τον αγώνα μας για την υλοποίησή τους, για την εφαρμογή τους στις αποφάσεις της Περιφέρειας. Συνεχίζουμε τον αγώνα μας, για ένα μοντέλο βιώσιμης τουριστικής ήπιας ανάπτυξης και ευημερίας των νησιωτών, των σημερινών και των επόμενων γενεών.
Ευχαριστώ!
ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ
Ένα Όραμα Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης για τα Νησιά
Προοίμιο
Ο τουρισμός στις νησιωτικές περιφέρειες αποτελεί μια καίρια οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα. Αναδεικνύει τον περιβαλλοντικό πλούτο, την πολιτιστική κληρονομιά και τις παραδόσεις, που διαμορφώνουν τη μοναδική ταυτότητα κάθε νησιού. Τα νησιά μας προσφέρουν στους επισκέπτες μια αυθεντική εμπειρία ζωής, όπου συνδυάζονται η τέχνη, η μουσική, η γαστρονομία και οι παραδοσιακές πρακτικές με τη ζεστή φιλοξενία των τοπικών κοινοτήτων.
Η τουριστική ανάπτυξη, σχεδιαζόμενη με προσοχή και όραμα, προστατεύει τους φυσικούς πόρους και σέβεται την αυθεντικότητα η οποία καθιστά τα νησιά μας μοναδικά. Η βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη απαιτεί ισορροπία ανάμεσα στην προστασία της κληρονομιάς και τη δημιουργία ευκαιριών για τις τοπικές κοινότητες και διασφαλίζει μακροχρόνια ευημερία.
Η παρούσα διακήρυξη αποτελεί ένα κάλεσμα για δράση, βασισμένη στη συνεργασία, την καινοτομία και την ευθύνη, ενώ συνδέεται άμεσα με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ και την Ευρωπαϊκή Ατζέντα για τον Τουρισμό 2030 της ΕΕ, που προωθούν τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη, τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και την ενίσχυση της κοινωνικής και οικονομικής βιωσιμότητας των τοπικών κοινοτήτων.
Υπογράφοντας τη Διακήρυξη αυτή, ευθυγραμμίζουμε τις δράσεις μας με παγκόσμιες στρατηγικές για τη βιώσιμη ανάπτυξη, προάγοντας την προστασία του περιβάλλοντος και την ενίσχυση της κοινωνικής ευημερίας. Στοχεύουμε στη διαμόρφωση ενός τουριστικού μοντέλου που θα εξασφαλίζει την προστασία των νησιωτικών ταυτοτήτων, την ευημερία των κατοίκων και την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής, ενώ παράλληλα θα παρέχει στους επισκέπτες αυθεντικές και αξέχαστες εμπειρίες.
Όραμα
Φιλοδοξούμε οι νησιωτικές περιφέρειες να αποτελέσουν πρότυπα βιωσιμότητας, πολιτιστικής ζωντάνιας και εξωστρέφειας, όπου ο τουρισμός θα λειτουργεί ως γέφυρα σύνδεσης των επισκεπτών με την αυθεντικότητα, την ιστορία και τις δημιουργικές εκφάνσεις των τοπικών κοινοτήτων. Διαμορφώνουμε ένα μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης που θα σέβεται, θα προστατεύει και θα αναδεικνύει την πολιτιστική κληρονομιά, τις παραδόσεις και τη ταυτότητα των νησιών μας.
Στοχεύουμε στην ενίσχυση των πολιτιστικών υποδομών, την προώθηση της τοπικής δημιουργικότητας και την ολιστική ανάδειξη της πολιτιστικής νησιωτικής ταυτότητας μέσα από υπεύθυνες τουριστικές πρακτικές.
Οραματιζόμαστε έναν τουρισμό που θα τιμά και θα ενισχύει την υλική και άυλη πολιτιστική παράδοση των νησιών, δημιουργώντας ένα μέλλον όπου ο πολιτισμός και το φυσικό περιβάλλον θα προστατεύονται, θα αξιοποιούνται και θα εμπνέουν τις επόμενες γενιές.
Αρχές της Διακήρυξης & Πλαίσιο Συνεργασίας
- Προστασία της Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς και Διατήρηση της Αυθεντικότητας
- Ευθυγράμμιση των δράσεων με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ και την Ευρωπαϊκή Ατζέντα για τον Τουρισμό 2030 της ΕΕ για την προστασία της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς.
- Διαφύλαξη της μοναδικής πολιτιστικής ταυτότητας και των παραδόσεων κάθε νησιού ξεχωριστά.
- Προστασία και διαχείριση των φυσικών πόρων με στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη.
- Ανάδειξη της μοναδικότητας κάθε νησιού και προώθηση της βιωματικής εμπειρίας των επισκεπτών.
- Συνεργασία και Συμμετοχικότητα
- Ενεργή και ισότιμη συνεργασία μεταξύ των Συμβαλλόμενων Μερών της παρούσας Διακήρυξης, με στόχο την κοινή ανάπτυξη και υλοποίηση δράσεων.
- Συμπεριληπτική και ενδυναμωμένη συμμετοχή του “τετραπλού έλικα”, ήτοι των τοπικών κοινοτήτων, των επιχειρήσεων, των ερευνητικών φορέων – πανεπιστημίων και της τοπικής αυτοδιοίκησης, στη λήψη αποφάσεων.
- Ενίσχυση της Τοπικής Οικονομίας
- Επένδυση στις τοπικές επιχειρήσεις και παραγωγούς για να διασφαλιστεί ότι τα οικονομικά οφέλη παραμένουν στις κοινότητες.
- Δημιουργία θέσεων εργασίας και ευκαιριών που στηρίζουν τη βιωσιμότητα.
- Ενίσχυση της Περιβαλλοντικής Βιωσιμότητας
- Ενίσχυση και αναβάθμιση των δημόσιων υποδομών και δικτύων για τη διαχείριση αποβλήτων, την ανακύκλωση και την εξοικονόμηση πόρων.
- Μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος από τουριστικές δραστηριότητες μέσω της προώθησης πράσινων πρακτικών.
- Εφαρμογή μεθόδων που ελαχιστοποιούν τη χρήση φυσικών πόρων και αποτρέπουν τη ρύπανση των οικοσυστημάτων.
- Καινοτομία και Τεχνολογία
- Χρήση νέων τεχνολογιών για την υποστήριξη της βιωσιμότητας και της προβολής των νησιών.
- Προώθηση ψηφιακών εργαλείων για τη βελτίωση της εμπειρίας των επισκεπτών και την ανάδειξη / προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς με τρόπους συμπεριληπτικούς, ανοιχτούς και προσβάσιμους σε όλους.
- Εκπαίδευση και Ευαισθητοποίηση
- Υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων και σεμιναρίων για το προσωπικό στον τουριστικό τομέα, σε συνεργασία με τους Δήμους και τον ΕΟΤ.
- Ενίσχυση της ευαισθητοποίησης των τοπικών κοινοτήτων για τη σημασία της βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης.
Στόχοι
- Διαρκής & ενισχυμένη συνεργασία μεταξύ των νησιωτικών περιφερειών
- Δημιουργία Μόνιμου Δικτύου Νησιωτικών Περιφερειών, το οποίο θα συνεδριάζει σε τακτά χρονικά διαστήματα.
- Ανταλλαγή απόψεων και εμπειριών για τη βελτίωση των πρακτικών και τη διαχείριση των προκλήσεων.
- Συνεργασία για τη χάραξη κοινών στρατηγικών που αφορούν τη βιώσιμη ανάπτυξη και την προβολή των νησιών στο μέλλον.
- Ανάδειξη και Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς
- Δημιουργία και προώθηση πολιτιστικών διαδρομών με στόχο την βιωματική ανάδειξη της ιστορίας, της τέχνης και των παραδόσεων των νησιών.
- Υποστήριξη τοπικών πολιτιστικών εκδηλώσεων και πρωτοβουλιών για τη διαφύλαξη και προώθηση της πολιτιστικής ταυτότητας.
- Ενσωμάτωση της πολιτιστικής κληρονομιάς στις τουριστικές εμπειρίες με σεβασμό και αυθεντικότητα.
- Εκπαίδευση και Ενίσχυση Ικανοτήτων
- Οργάνωση εκπαιδευτικών προγραμμάτων για το προσωπικό στον τομέα του πολιτισμού και του τουρισμού, σε συνεργασία με ερευνητικούς και εκπαιδευτικούς φορείς.
- Ανάπτυξη δεξιοτήτων στις τοπικές κοινότητες για τη διαχείριση πολιτιστικών πόρων και βιώσιμων τουριστικών πρακτικών.
- Διεθνής Προβολή, Συνεργασίες και Αναγνωρισιμότητα
- Συμμετοχή σε διεθνή δίκτυα και εκθέσεις για την προώθηση των νησιών ως βιώσιμων προορισμών.
- Δημιουργία στρατηγικών που αυξάνουν την αναγνωρισιμότητα των νησιών σε παγκόσμια κλίμακα, αναδεικνύοντας τη μοναδικότητά τους.
- Ανάπτυξη συνεργασιών και συνεργειών με διεθνείς οργανισμούς και φορείς για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και την ενίσχυση της βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης.
- Δημιουργία στρατηγικών που αυξάνουν την αναγνωρισιμότητα των νησιών σε παγκόσμια κλίμακα.
- Διαφύλαξη του Πολιτισμού μέσα από την Τεχνολογία
- Ανάπτυξη ψηφιακών πλατφορμών για την ανάδειξη και διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς.
- Χρήση καινοτόμων τεχνολογιών για τη δημιουργία εικονικών περιηγήσεων και εκπαιδευτικών εργαλείων που προωθούν τον πολιτισμό.
- Βιώσιμη Ανάπτυξη Μέσα από τον Πολιτισμό
- Προώθηση πολιτιστικών δράσεων που συνδέονται με την προστασία του περιβάλλοντος.
- Ενσωμάτωση της βιωσιμότητας στις πολιτιστικές και τουριστικές πρακτικές, με σεβασμό στους φυσικούς πόρους των νησιών.
- Δημιουργία Αυθεντικής Τουριστικής Εμπειρίας
- Σχεδιασμός τουριστικών προϊόντων για την προώθηση της μοναδικότητας και αυθεντικότητας κάθε νησιού.
- Ενθάρρυνση της αλληλεπίδρασης των επισκεπτών με τις τοπικές κοινότητες, δημιουργώντας ουσιαστικές και βιωματικές εμπειρίες.
Διάρκεια & Επικαιροποίηση της Διακήρυξης
Η Διακήρυξη της Κέρκυρας έχει αόριστη διάρκεια και αποτελεί ένα δυναμικό πλαίσιο συνεργασίας που εξελίσσεται με βάση τις ανάγκες και τις προκλήσεις των νησιωτικών περιφερειών. Τα Συμβαλλόμενα Μέλη δεσμεύονται να αξιολογούν τακτικά την πρόοδο και την εφαρμογή των αρχών και στόχων της, μέσω ετήσιων συνεδριάσεων. Σε αυτές τις συνεδριάσεις θα εξετάζονται οι νέες συνθήκες και προοπτικές, ενώ παράλληλα θα προτείνονται βελτιώσεις ή τροποποιήσεις που θα διασφαλίζουν τη συνέχιση της βιώσιμης ανάπτυξης και τη σύγχρονη ανταπόκριση στις προκλήσεις του τουρισμού και του πολιτισμού.
