Οι σεισμοί έπαψαν πια να είναι ενοχλητικοί, επικρατεί σταδιακά η ηρεμία, τα κανάλια έχουν αλλάξει τα θέματα επικαιρότητας και η προετοιμασία της σαιζόν προχωρά αθόρυβα να μην τους ξυπνήσουν. Δυστυχώς όμως οι σεισμοί δεν μπορούν και δεν πρέπει να ξεχαστούν. Η ιστορία τους πρέπει να μείνει ζωντανή. Μια αποτίμηση, με ανασκόπηση της περιόδου των σεισμών είναι χρήσιμη και διδακτική. Μπορούμε να ανακαλέσουμε ψύχραιμα στη μνήμη μας τις πρωτόγνωρες καταστάσεις που ζήσαμε μαζί τους τον χειμώνα. Να ξαναδούμε την χρονική εξέλιξη τους, την αυξομείωση της έντασης και του πλήθους τους, από το τέλος του Γενάρη που ξεκίνησαν ως σήμερα. Να εξηγήσουμε, να κατανοήσουμε γιατί κάποιες μέρες ή εβδομάδες μας είχαν επηρεάσει τόσο πολύ ψυχολογικά. Να ξεφυλλίσουμε το ημερολόγιο των σεισμών, ξανανιώθοντας την αίσθηση της δόνησης, της βοής, της αντίδρασης των κτιρίων, το παιγνίδι της εκτίμησης του επίκεντρου και του βάθους.
Τα δεδομένα των σεισμών είναι αναρτημένα στο Εργαστήριο Σεισμολογίας του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ και είναι διαθέσιμα σε κάθε είδους επεξεργασίες. Στο άρθρο αυτό χρησιμοποιηθήκαν τα στοιχεία των σεισμών που έγιναν από 20/1/2025 ως 8/4/2025. (3.700 σεισμοί). Οι υπολογισμοί και τα διαγράμματα έγιναν με Excel.
Χωρίς να ληφθεί υπόψη ο τόπος και το βάθος που άφηναν διαφορετική αίσθηση στο εγγύτερο νησί κάθε φορά, αλλά αξιοποιώντας μόνο την ένταση του σεισμού και πάντα σε συνάρτηση με τον χρόνο, στο άρθρο γίνεται μια παραστατική απόδοση του φαινομένου όπως εξελίχθηκε. Χρησιμοποιούνται διαγράμματα με οριζόντιο άξονα τον χρόνο, ως το πιο εποπτικό και κατανοητό μέσο. Τα διαγράμματα καταγράφουν και απεικονίζουν τον αριθμό ή το μέγεθος των σεισμών ανά ημέρα χωρίς να μπαίνουν στην ουσία της επιστήμης της σεισμολογίας, στην εξήγηση του φαινομένου του σμήνους των σεισμών στις Κυκλάδες. Απλά δίνουν μια εικόνα της κατάστασης τον Ιανουάριο, σε συνήθεις συνθήκες πριν ξεκινήσει το φαινόμενο του σμήνους, του Φεβρουάριου με το φαινόμενο σε πλήρη ανάπτυξη και τέλος της σημερινής εικόνας.
Παρουσιάζεται το πλήθος των σεισμών ανά ημέρα. Επίσης η ένταση του μέγιστου σεισμού της μέρας σε κλίμακα Richter, η ένταση ενός αντιπροσωπευτικού σεισμού ισοδύναμου με όλους τους σεισμούς της ημέρας και η συνολική ενέργεια που εκλύεται κάθε μέρα.
Χρησιμοποιείται η μονάδα μεγέθους του σεισμού ML (Magnitude Local – τοπικό μέγεθος) της κλίμακας Richter, που ήταν γνωστή από τους κατά καιρούς σεισμούς, έγινε δε το διάστημα αυτό περισσότερο οικεία, αναγνωρίσιμη και ταυτοποιήσιμη στους νησιώτες μέσα από τις εφαρμογές των κινητών τηλεφώνων.
Επειδή κάθε μέρα εκδηλωνόταν δεκάδες ως εκατοντάδες σεισμοί έπρεπε να επινοηθεί ένα μέγεθος που να αντιπροσωπεύει σεισμικά τη συγκεκριμένη μέρα. Επινοήθηκε η ένταση ενός σεισμού ενεργειακά ισοδύναμου με το σύνολο των σεισμών της ημέρας. Έτσι υπολογίζεται η ενέργεια του κάθε σεισμού με τον τύπο: Ε=104,8+ML*1,5 σε joule, μετά αθροίζονται οι ενέργειες όλων των σεισμών της μέρας και υπολογίζεται το μέγεθος ML ενός αντίστοιχου ίδιας ενέργειας σεισμού με τον τύπο: ML=(Log(E)-4,8)/1,5 σε Richter. Πρόκειται για τη «συνισταμένη» ένταση των ημερήσιων σεισμών, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το σημείο εφαρμογής της, δηλαδή το επίκεντρο.
Με βάση τα παραπάνω δεδομένα του ΕΚΠΑ, με τον υπολογισμό της συνολικής ενέργειας των σεισμών μέχρι σήμερα, υπολογίστηκε το ισοδύναμο μέγεθος ενός αντίστοιχου συνολικού σεισμού σε 6,05 ML ή 6,17 προσεγγιστικά με τη μέθοδο Παπαζάχου. Μπορεί να προστεθεί τυπικά η παραδοχή ότι το επίκεντρο του είναι στην Άνυδρο σε βάθος 12Km.
Δηλαδή με αντίστροφη σκέψη, αντί ενός μεγάλου σεισμού 6,1 ML (Richter) που αναμενόταν από τους σεισμολόγους, έγιναν 3.700 μικρότεροι αποφορτίζοντας την ίδια ενέργεια από τα ρήγματα και τις πιέσεις των μαγματικών φλεβών.
Η Γη δεν ήθελε να μας τιμωρήσει για την αλαζονεία μας. Απλά να μας προειδοποιήσει με 3.700 μηνύματα, σταλμένα από ένα εγκαταλειμμένο νησί του Αιγαίου!
Τα διαγράμματα και τα συμπεράσματα που εξάγονται :
Από τις 23/1/2025 ως τις 4/2/2025 το ημερήσιο πλήθος των σεισμών αυξήθηκε μέσα σε λίγες μέρες από 2 σε 140. Επί 16 συνεχόμενες μέρες οι σεισμοί ήταν από 90 έως 140 τη μέρα, αρκετοί αισθητοί, επιβάλλοντας το άγχος και το φόβο. Το δύσκολο δεκαήμερο ήταν από 2 ως 12 Φεβρουαρίου, με αρκετή ανησυχία ως τις 19/2/2025. Από τότε συνεχώς ελαττώνεται το πλήθος ανομοιόμορφα με πολλές εξάρσεις. Ο ημερήσιος αριθμός έχει σχεδόν σταθεροποιηθεί κάτω από είκοσι, αλλά βρίσκεται ακόμα πάνω από την συνήθη κατάσταση.
Στο παραπάνω διάγραμμα βλέπουμε το μέγιστο μέγεθος του σεισμού κάθε μέρας. Πχ στις 10/2/2025 το μέγιστο ήταν 5,2 που αποτελεί και το μέγιστο όλων των ημερών. Η ανομοιόμορφη φθίνουσα μέγιστη ένταση είναι φανερή, αλλά με εξάρσεις και επαναφορές ως και 4,5 ML.
Το παραπάνω διάγραμμα δείχνει την ένταση ενός σεισμού ενεργειακά ισοδύναμου με το σύνολο των σεισμών κάθε ημέρας (συνισταμένη της μέρας). Στις 3/2/2025 είχαμε την μεγαλύτερη συνολική σεισμική δραστηριότητα. Και εδώ βλέπουμε την ανομοιόμορφη φθίνουσα ισοδύναμη ένταση μετά τις 3/2/2025. Το διάγραμμα δείχνει ότι ενεργειακά σήμερα βρισκόμαστε μια μονάδα της κλίμακας Richter πάνω από τον Γενάρη.
Παρόμοιο είναι το παραπάνω διάγραμμα που δείχνει την ενέργεια που απελευθερώνεται κάθε μέρα. Και εδώ βλέπουμε την ανομοιόμορφη φθίνουσα απελευθέρωση της ενέργειας μετά τις 10/2/2025.
Τέλος συμπερασματικά σήμερα ο ισοδύναμος σεισμός της μέρας είναι πάνω από ένα Richter ( 1 ML) μεγαλύτερος από τον αντίστοιχο του Γενάρη και η ημερήσια ενέργεια που απελευθερώνεται είναι πάνω από 60 φορές μεγαλύτερη. Καλό καλοκαίρι!!
