Οι Κυκλάδες αποτελούν ένα πολυνησιακό σύμπλεγμα 24 κατοικημένων νησιών (με αρκετές νησίδες και βραχονησίδες). Με πληθυσμό 118.000 και έκταση 2.572km², εκτείνονται σε μια μεγαλύτερη υδάτινη επιφάνεια στο κέντρο του Αιγαίου. Τα νησιά είναι ορεινά, με απότομο, απογυμνωμένο ανάγλυφο, λίγα οροπέδια και λιβάδια, βραχώδεις ακτές, που εναλλάσσονται με μικρές αμμουδιές. Με κλίμα ξηρό, ελάχιστους υδάτινους πόρους, συχνά πλημμυρικά φαινόμενα και εμφανή τα σημάδια της ερημοποίησης. Έχουν αξιόλογο ορυκτό πλούτο (μάρμαρα, βιομηχανικά ορυκτά), γεωθερμία και αιολικό δυναμικό. Φιλοξενούν ευαίσθητα οικοσυστήματα με υψηλή βιοποικιλότητα, 35 περιοχές NATURA και αποτελούν μεταναστευτικά περάσματα άγριας ορνιθοπανίδας.

Συγκροτούν 19 Δήμους και 9 Περιφερειακές Ενότητες – Επαρχεία της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, που έχει πρωτεύουσα τη Σύρο. Σε όλα τα νησιά υπάρχουν βασικές υποδομές δημοσίου συμφέροντος με μεγάλες διαφορές όμως μεταξύ νησιών που έχουν μια σχετική πληρότητα καλυπτόμενων υπηρεσιών και άλλων που δεν έχουν παρά στοιχειώδεις και υποστελεχωμένες δημόσιες υπηρεσίες.

Στα νησιά, η αδιάκοπη παρουσία του Κυκλαδίτη με την γεωαισθητική συνείδηση σεβασμού της φύσης, δημιούργησε πολιτισμούς που αποτυπώνονται σε πλήθος μνημείων, έργων τέχνης, στο αγροτικό τοπίο, λαϊκή αρχιτεκτονική, στο θεσμό του κοινοτισμού, στη λαϊκή τέχνη και παράδοση. Οι Κυκλάδες είχαν σημαντική παρουσία σε όλα τα ιστορικά γεγονότα της Αρχαιότητας, με τη Δήλο ως θρησκευτικό και πολιτικό κέντρο έκφρασης της ενότητάς τους, στη νεότερη πορεία της Ελλάδας με σημαντικό ρόλο στην Επανάσταση του ΄21, και στην ακόμα πιο πρόσφατη ιστορία με τα περισσότερα νησιά των Κυκλάδων να ορίζονται ως τόποι εξορίας. Μια ιστορική διαδρομή που σφυρηλάτησε τη πολιτισμική ενότητα και δημιούργησε την Κυκλαδίτικη ιστορική ταυτότητα.

Η διαδρομή των νησιών των Κυκλάδων ήταν πάντα κάτω από την επιρροή του συνδυασμού δύο παραμέτρων: των σταθερών γεωγραφικών χαρακτηριστικών και του μεταβλητού πολιτικο-διοικητικού καθεστώτος που ήταν πάντα ενιαίο σε όλα τα νησιά. (Αντίστοιχα σταθερό, αλλά διαφορετικό, ήταν το καθεστώς των Δωδεκανήσων). Επομένως, καθοριστικό ρόλο δεν παίζει η απόλυτη γεωγραφική θέση του κάθε νησιού αλλά η γεωπολιτική του κυκλαδικού συμπλέγματος σε σχέση με τον ευρύτερο γεωγραφικό και πολιτικό χώρο του Αιγαίου.

Όλα τα Κυκλαδονήσια παρουσιάζουν τα γνωστά χαρακτηριστικά της νησιωτικότητας: απομόνωση, οριοθέτηση όλων των δραστηριοτήτων, λιγοστούς φυσικούς πόρους, μικρή αγορά, μεγάλο κόστος για παραγωγή, διαβίωση και υποδομές, περιορισμένη φέρουσα ικανότητα σε περιβάλλον – οικονομία – κοινωνία, δύσκολη προσβασιμότητα, και προσπελασιμότητα από και προς το κέντρο ή γειτονικά νησιά, ενώ αποτελούν κλειστά ευαίσθητα και εύθραυστα οικοσυστήματα.

Η αυθόρμητη τάση των νησιών να αναπτύξουν στη μικροκλίμακά τους όλες τις αναγκαίες λειτουργίες, παραγωγικές και κοινωνικές, για την επιβίωση των κατοίκων, ή τάση να γίνουν αυτοεξυπηρετούμενες κλειστές οικονομίες δεν πέτυχε σχεδόν ποτέ. Η αύξηση του πληθυσμού σε συνδυασμό με τη λιγοστή καλλιεργήσιμη γη, έθετε πάντα σε προτεραιότητα το θέμα των διατροφικών και άλλων βασικών αναγκών επιβίωσης, που λύθηκε πολλές φορές με την αθρόα μετανάστευση.

Στα μέσα του 17^ου αιώνα, σε συνθήκες λιμού και έκρηξης του ηφαιστείου της Σαντορίνης, οι Κυκλαδίτες επινοούν τον τρόπο διάσωσης της κοινωνίας τους, με ανάπτυξη παραγωγικών εξειδικεύσεων και αλληλοεξαρτήσεων, αλληλεγγυοτήτων, με ένα δίκτυο επικοινωνιών μεταξύ των νησιών, στο οποίο διακινούνται προϊόντα, άνθρωποι με γνώσεις και τεχνολογία. Η ναυτιλία αναπτύσσεται πρωταρχικά για να καλύψει το κυκλαδικό δίκτυο, στην πορεία αποκτά εξωστρέφεια, επεκτείνεται με συναλλαγές στον Μεσογειακό χώρο, με κομβικά σημεία αναφοράς πάντα τα νησιά των Κυκλάδων.

Με την συμβολή των Κοινών των νησιών, των μοναστηριών, εθίμων, διαμορφώνεται μια συνολική οικονομική και κοινωνική ενότητα, μια οικονομική κοινότητα στον Κυκλαδικό χώρο, που άντεξε μέχρι τον προηγούμενο αιώνα, ως την αλλαγή του τρόπου μεταφοράς εμπορευμάτων και μετακίνησης των κατοίκων, με σύντομες γραμμές και γρήγορα μέσα (πλοία-αεροπλάνα). Η δυνατότητα μεταφοράς, σε τακτά διαστήματα, πρώτων υλών, προϊόντων, ειδών διατροφής, δημιούργησε σε κάθε νησί ξεχωριστά, δεσμούς παραγωγικής εξάρτησης με τα εμπορικά κέντρα, που αντικατέστησαν το κυκλαδικό δίκτυο ανταλλαγής προϊόντων.

Επιπλέον, οι εξειδικεύσεις στο νέο ελεύθερο ανταγωνιστικό περιβάλλον, η παραγωγή μεγάλης κλίμακας, η παγκοσμιοποίηση, που περιθωριοποίησαν παραδοσιακούς κλάδους και εξειδικεύσεις των Κυκλάδων, αλλά και η ανάγκη διαμονής και διατροφής του τεράστιου τουριστικού πλήθους, έκαναν σήμερα ακόμα πιο αναγκαία την εξάρτηση από τα εμπορικά κέντρα.

2.Οι παραγωγικές δραστηριότητες στις Κυκλάδες, το σημερινό μοντέλο ανάπτυξης

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ το 2011, στις Κυκλάδες, το ποσοστό των απασχολούμενων στον πρωτογενή, δευτερογενή, τριτογενή τομέα, είναι : 7,5%, 22,5% και 70%, ενώ το 2001 ήταν 13%, 30% και 57%. Αντίστοιχα, η ΑΠΑ (Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία) είναι 2,7%, 9,6% και 87,7%, ενώ το 2005 ήταν 3,1%, 13,9% και 83%.

Είναι φανερό ότι ο τριτογενής τομέας κατέχει την πρωτοπορία στην ανάπτυξη, υποσκελίζοντας με ραγδαίο ρυθμό τον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα, σε επικίνδυνο βαθμό, αφού τείνει να γίνει απόλυτη μονοκαλλιέργεια.

Στον πρωτογενή τομέα, συνεχίζονται οι παραδοσιακές δραστηριότητες της κτηνοτροφίας (αιγοειδή, βοοειδή, χοίροι, μελισσοκομία κτλ), της γεωργίας (λαχανικά, οπωροκηπευτικά, οινοστάφυλα, σιτηρά, ελαιώνες, εσπεριδοειδή), της αλιείας, σε δυσμενές ανταγωνιστικό περιβάλλον, παρά τις ενισχύσεις των επιδοτήσεων. Οι προσπάθειες εντατικοποίησης της παραγωγής και ελάττωσης του κόστους, έχουν συνέπεια την υπερανάλωση των περιβαλλοντικών πόρων (υπερβόσκηση, πυρκαγιές, υπεράντληση-υφαλμύρωση-νιτρορύπανση, υποβάθμιση γαιών-φυτοφάρμακα, υπεραλιεία). Σήμερα, ο κλάδος με την συνεχιζόμενη ανομβρία, βρίσκεται στα πρόθυρα ολοκληρωτικής καταστροφής. Ελάχιστοι είναι οι νέοι που ενδιαφέρονται να ασχοληθούν με τον πρωτογενή τομέα και το ανθρώπινο δυναμικό σήμερα είναι γερασμένο, απογοητευμένο και περιορισμένης πληροφόρησης σχετικά με τις νέες δυνατότητες και εξελίξεις στον τομέα. Η βιολογική καλλιέργεια και κτηνοτροφία δεν έχει αναπτυχθεί και τα καινοτόμα ιδιαίτερα προϊόντα, παρότι υπαρκτά, είναι ελάχιστα.

Ο δευτερογενής τομέας χαρακτηρίζεται από την αδυναμία εκμετάλλευσης οικονομιών κλίμακας, από τις πολλές μικρές επιχειρήσεις, τα ελάχιστα επενδυτικά σχέδια. Οι αξιόλογες προσπάθειες είναι λίγες σε νέα προϊόντα (αλόη, βιολογικά, αιθέρια έλαια, βελανίδια) και παραδοσιακά είδη διατροφής όπως τυροκομικά, κρασιά, γλυκά κτλ. Η οικοδομή, η εξορυκτική βιομηχανία με εξαίρεση τη Μήλο είναι σε ύφεση, τα σμυριδωρυχεία Νάξου σε αναμονή βιώσιμης απάντησης από την εκπονούμενη μελέτη του ΙΓΜΕ, ενώ το Νεώριο Σύρου σε δρομολογημένη λύση. Υπάρχουν λίγες ακόμα μεμονωμένες επιχειρήσεις στο δευτερογενή τομέα περιορισμένων δυνατοτήτων.

Είναι φανερό ότι ο τριτογενής τομέας, με κύρια τη συμμετοχή του τουρισμού και δευτερευόντως του εμπορίου, είναι ο σημαντικότερος κλάδος που καθορίζει το σημερινό μοντέλο ανάπτυξης των Κυκλάδων, ως μοντέλο τουριστικής μονοκαλλιέργειας. Οι υπόλοιποι κλάδοι (εμπόριο, κατασκευές, οικοδομή κτλ) αναπτύσσονται συγχρονιζόμενοι με τον τουρισμό ή υποχωρούν (αγροκτηνοτροφία) ανταγωνιζόμενοι με το εμπόριο και την οικοδομή από την υψηλή ζήτηση γης.

Το τουριστικό μοντέλο των Κυκλάδων είναι ένα μοντέλο άναρχου τουρισμού, που στηρίχθηκε αρχικά πάνω στο μοναδικό φυσικό-πολιτιστικό περιβάλλον, στη συνέχεια στράφηκε στην υπερεκμετάλλευσή του, με αποτέλεσμα σήμερα να απειλεί τη φυσιογνωμία των νησιών, δηλαδή να καταστρέφει τους όρους εμφάνισης και ανάπτυξης του τουριστικού φαινομένου στις Κυκλάδες. Στηρίζεται στην εκμετάλλευση των Κυκλάδων ως πολυνησιακό, πολύμορφο σύνολο, με διαδοχική ανάλωση παρθένων τόπων σε επαναλαμβανόμενους κύκλους “ανάπτυξης”. Είναι ένα μη βιώσιμο μοντέλο με συγκεκριμένη ημερομηνία λήξης.

Οι επιπτώσεις του γνωστές και καταγεγραμμένες: Υπερδόμηση στις ακτές, βίαιη μετατροπή της αγροτικής γης σε τουριστική χρήση, κατασκευή υποδομών εκτός κλίμακας των νησιών, ανεξέλεγκτη παραγωγή και διάθεση απορριμμάτων – αποβλήτων, εξάντληση υδάτινων πόρων, καταστροφή αμμοθινών και ευαίσθητων οικοσυστημάτων, αλλοίωση αγροτικών τοπίων, γεωτόπων, απαξίωση μνημείων, ισοπέδωση πολιτιστικών τοπικών ταυτοτήτων.

Διατροφικά, στηρίζεται στις εισαγωγές τυποποιημένων ειδών και ελάχιστα στην τοπική παραγωγή προϊόντων.

Χρηματοδοτικά, σε κρατικές και κοινοτικές επιδοτήσεις και σε επισφαλή δάνεια. Εργασιακά, στηρίχθηκε στην εκμετάλλευση μεταναστών αλλά και στην ανειδίκευτη και ανασφάλιστη εργασία όλων των μελών της οικογένειας του ιδιοκτήτη.

Μέρος του μοντέλου – και του προβλήματος – πρέπει να θεωρείται το σύστημα των επιλεγμένων ακτοπλοϊκών γραμμών και οι αεροπορικές συνδέσεις από τις δύο κυκλαδικές διεθνείς πύλες εισόδου, την Μύκονο και την Σαντορίνη.

Στο υπάρχον μοντέλο επικρατεί η λογική της εγγύτητας με επανάληψη των ίδιων υποδομών και υπηρεσιών δημοσίου συμφέροντος σε κάθε νησί, σε αναλογία με το μέγεθός του, χωρίς ικανοποιητική λειτουργικότητα και αποδοτικότητα.

Είναι ένα υπερβολικά εύθραυστο μοντέλο. Εκτεθειμένο και εξαρτώμενο από εξωγενείς παράγοντες που μπορούν εύκολα να οδηγήσουν στην κατάρρευσή του.

3.Το νέο υπόδειγμα των Κυκλάδων

Ενώ το σημερινό αναπτυξιακό μοντέλο, με συμμετοχή μεγάλου μέρους του πληθυσμού, αποδίδει αριθμητικά, ίσως το μεγαλύτερο μέσο κατά κεφαλήν ακαθάριστο προϊόν στην Ελλάδα, αυτό δεν κατανέμεται ούτε ισότιμα στην κοινωνία ούτε ισομερώς σε όλα τα νησιά. Αντίθετα, το μοντέλο δημιουργεί κοινωνικές ανισότητες και έντονη περιφερειακότητα μεταξύ νησιών, περιοχές αποκλεισμού στο εσωτερικό νησιών, ακόμη και υψηλή ανεργία.

Συμπερασματικά, είναι ένα μοντέλο ενταγμένο στο γενικότερο εθνικό που μας οδήγησε στην κρίση, με όλα τα αρνητικά δομικά στοιχεία της ελληνικής οικονομίας και επιπλέον τις κυκλαδικές ιδιομορφίες της μη βιώσιμης και άναρχης ανάπτυξης.

Επομένως, σήμερα είναι επιτακτική ανάγκη η ανατροπή του υπάρχοντος μοντέλου και η αντικατάστασή του με ένα άλλο βιώσιμο, κοινωνικά δίκαιο, χωρικά και κλαδικά ισόρροπο, συμβατό στην κλίμακα και την ιστορική φυσιογνωμία του συμπλέγματος των νησιών.

Βασικό χαρακτηριστικό του προτεινόμενου νέου υποδείγματος είναι η θεώρηση πως το ιστορικό-γεωγραφικό σύμπλεγμα των Κυκλάδων νήσων, αποτελεί μια ενιαία παραγωγική-οικονομική οντότητα, η ευρύτερη δυνατή εγγύτερα στα υποκείμενά της ανάπτυξης και με βέλτιστο ικανό μέγεθος, που μπορεί να σταθεί με αξιώσεις στην παγκοσμιοποιημένη αγορά. Οντότητα στην οποία μπορεί να εφαρμοστεί ένα στρατηγικό αναπτυξιακό σχέδιο βιώσιμης ανάπτυξης με επιτυχία.

Προτείνεται ένα συνεκτικό πρότυπο συγκυκλαδικής ανάπτυξης, που στηρίζεται στη συνθετική αξιοποίηση κοινών ή ξεχωριστών παραγωγικών δυνατοτήτων των νησιών, ώστε να προκύπτουν καινοτόμα προϊόντα, υπηρεσίες ή υποδομές, με κυκλαδική προστιθέμενη υπεραξία. Με τη συγκρότηση μιας ενιαίας Κυκλαδικής παραγωγικής ταυτότητας, θα διαμορφωθούν νέα ισχυρά συγκριτικά πλεονεκτήματα (σε υψηλότερο επίπεδο από αυτό του νησιού), που θα καθιερώνουν τις Κυκλάδες ως μια παγκόσμια δύναμη της αγοράς, αντίστοιχη με τα μεγάλα νησιά της Μεσογείου (Ρόδο, Κρήτη, Κύπρο).

Προϋποθέτει την ικανή διασύνδεση των νησιών με δίκτυα επικοινωνίας άυλα και κυρίως ακτοπλοϊκά, αεροπορικά, για τη μεταφορά προϊόντων και την κινητικότητα προσώπων, με τέτοια συχνότητα περιοδικής άρσης της εδαφικής ασυνέχειας, που να εξασφαλίζεται η ενότητα του συμπλέγματος. Το πρότυπο αυτό αντιστρέφει αρκετά μειονεκτικά χαρακτηριστικά της νησιωτικότητας, με τη δημιουργία μεγαλύτερης αγοράς, μεγαλύτερων οικονομιών κλίμακας, με τη μείωση της περιφερειακότητας, με την ικανοποιητική ενδοκυκλαδική κινητικότητα, την άρση της απομόνωσης, με την ποικιλία επιλογών και την πρόσβαση σε υποδομές δημοσίου συμφέροντος.

Δεν δίνει όμως τη δυνατότητα επίτευξης οικονομιών μεγάλης κλίμακας, συγκέντρωση ανθρώπων και δραστηριοτήτων για την επίτευξη τέτοιων οικονομιών συγκέντρωσης, υψηλής προσβασιμότητας, ώστε να παράγονται τυποποιημένα προϊόντα και υπηρεσίες χαμηλού κόστους, ανταγωνιστικά στις Μεσογειακές και παγκόσμιες αγορές.

Επομένως, αντί του ανέφικτου μοντέλου παραγωγής χαμηλού κόστους, η στρατηγική επιλογή για την παραγωγική οντότητα των Κυκλάδων είναι παραγωγή ποιοτικών διαφοροποιημένων αγαθών και υπηρεσιών, καινοτόμων, με ενσωμάτωση γνώσης, νέων τεχνολογιών, παραδοσιακής εμπειρίας και με στόχευση ειδικές ομάδες και αγορές.

4.Συγκοινωνία, επικοινωνία, άρση της ασυνέχειας

Η πρόταση περιλαμβάνει ένα έξυπνο δίκτυο ενδοκυκλαδικής επικοινωνίας (οριζόντιας, κάθετης, διαγώνιας, κυκλικής) και συνδυασμένων μεταφορών, συγχρονισμένο με τις κεντρικές ακτοπλοϊκές γραμμές και τις αεροπορικές πτήσεις. Σχεδιασμός ανταποκρίσεων με ελαχιστοποίηση του χρόνου αναμονής. Πρωτεύοντα ρόλο έχουν οι τοπικές λιμενικές εγκαταστάσεις και τα αεροδρόμια, που πρέπει να αξιοποιηθούν από περισσότερα νησιά (περιφερειακά, κομβικά λιμάνια, διεθνή αεροδρόμια).

Οι εσωτερικές συγκοινωνίες στα νησιά που γίνονται από το ΚΤΕΛ ή άλλους, πρέπει να λειτουργούν όλο το χρόνο και να καλύπτουν όλο το χώρο των οικισμών του νησιού σε ώρες που εξυπηρετούν τις δράσεις των κατοίκων και κατά προτεραιότητα τους μαθητές.

Πρέπει να ολοκληρωθεί το δίκτυο οπτικών ινών σε όλα τα νησιά ώστε να μπορεί να αναπτυχθεί η τηλεργασία κατοίκων, επισκεπτών και η ψηφιακή δημόσια διοίκηση.

Το ενδοκυκλαδικό δίκτυο είναι ο πρωταρχικός αναγκαίος όρος, εκ των ων ουκ άνευ, για να υπάρξει παραγωγική ανασυγκρότηση στις Κυκλάδες, είναι η αντικειμενική βάση της συγκυκλαδικής ανάπτυξης, για την παραγωγή Κυκλαδικής υπεραξίας σε κάθε τομέα. Η φιλοσοφία της πρότασης είναι η ενίσχυση της ενδοκυκλαδικής διακυκλικής μεταφοράς αγαθών και ανθρώπων έναντι της ακτινικής εξάρτησης του κάθε νησιού από τα προϊόντα και τις υπηρεσίες του κέντρου (Αθήνα).

Η δυνατότητα μετακίνησης των νησιωτών αποτελεί πρωταρχικό όρο ύπαρξης νησιωτικής ζωής, η συγκοινωνία κοινωνικό αγαθό, που πρέπει να εξασφαλίζεται πρώτιστα η ύπαρξη και λειτουργία της και δευτερευόντως το ισοδύναμο κόστος της σε σχέση με τους υπόλοιπους Έλληνες πολίτες.

Ο καθορισμός των ακτοπλοϊκών γραμμών από τις τάσεις της ελεύθερης αγοράς και του ανταγωνισμού εντείνει το αναρχο-υδροκέφαλο μοντέλο του τουρισμού και τις περιφερειακές ανισότητες μεταξύ αναπτυγμένων και μη νησιών ή ομάδας νησιών. Οι οδικοί άξονες της χώρας δεν ορίστηκαν αυθαίρετα από την αγορά, αλλά καθορίστηκαν με βάση τα εγκεκριμένα χωροταξικά (βλέπε ΒΟΑΚ στη Κρήτη). Παρόμοια πρέπει να οριστούν για πρώτη φορά οι θαλάσσιοι δρόμοι της Ελλάδας. Οι γραμμές και τα στοιχεία τους πρέπει να προκύψουν από την αναθεώρηση του χωροταξικού του Νοτίου Αιγαίου ή ειδικές μελέτες και όχι από τη δημιουργία κερδοφόρων γραμμών με την επιλογή των αναπτυγμένων μόνο νησιών, αλλά με γεωγραφικά, παραγωγικά και διοικητικά κριτήρια με βάση τη κάλυψη όλου του χώρου με ισοκατανομή των κεντρικών και τοπικών ακτοπλοϊκών γραμμών.

Οι μελέτες πρέπει να υποδείξουν τις γραμμές: γραμμές κεντρικές, κυκλικές, κάθετες, οριζόντιες, παράλληλες, τοπικές, τη φορά, τη ταχύτητα, τη συχνότητα, τη δυναμικότητα, τις ώρες αναχώρησης-άφιξης, τις ανταποκρίσεις, τον συνδυασμός τους με άλλα μεταφορικά μέσα. Οι γραμμές πρέπει να εξυπηρετούν το σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης των Κυκλάδων και όχι τα επιχειρηματικά κέρδη.

Μετά την εξάντληση όλων των δυνατοτήτων παρέμβασης της πολιτείας, σε σχέση με την οδηγία της Ε.Ε. για την απελευθέρωση των ακτοπλοϊκών γραμμών, προτείνεται οι Κυκλάδες να θεσμοθετηθούν ως ένας ενιαίος χώρος και όχι σύνολο λιμανιών ελεύθερης επιλογής, ώστε να καθορίζονται από την πολιτεία οι εσωτερικοί θαλάσσιοι δρόμοι, με βάση τα αναπτυξιακά κριτήρια του κυκλαδικού υποδείγματος.

Οι γραμμές πρέπει να περιλαμβάνουν ένα υψηλά αναπτυγμένο τουριστικά νησί, ένα έως δύο λιγότερο τουριστικά, ένα παραγωγικό, ένα διοικητικό, υγειονομικό, εκπαιδευτικό κέντρο (Σύρο, Νάξο), νησιά δηλαδή που να μπορούν να αλληλοσυμπληρώνονται και να ωφελούνται στο σύνολό τους.

Η εφαρμογή του Μεταφορικού Ισοδύναμου (Μ.Ι.) πρέπει να συμβάλει στην ανάπτυξη των νησιών με τους όρους του προτεινόμενου παραγωγικού υποδείγματος, με γενναία επιδότηση του κόστους διακίνησης των τοπικών προϊόντων ανάμεσα στα νησιά και προς το κέντρο (Αττική). Αντίστροφα, δεν πρέπει να επιδοτείται το κόστος εισαγωγής ανταγωνιστικών με τα παραγόμενα στα νησιά προϊόντων.

Μέτρα – Δράσεις

Σύσταση δημόσιου-κοινωνικού φορέα ακτοπλοΐας (κράτος, περιφέρεια, δήμος, συνεταιρισμοί).
Χρήση ταχύπλοων τύπου καταμαράν-sea jet (όπως Ανδρος jet) στην ενδοκυκλαδική συγκοινωνία.
Αεροπορικές συνδέσεις μεταξύ νησιών με αεροπλάνα και υδροπλάνα.
Το αεροδρόμιο Πάρου να επεκταθεί, να γίνει διεθνές και να εξυπηρετεί τα γύρω νησιά (Νάξο, Σίφνο, Σέριφο), με απόκτηση δικού του πλοίου (ανοικτό ferry Boat ή ταχύπλοο τύπου καταμαράν-sea jet).
Στο πλαίσιο της αναθεώρησης του χωροταξικού Νοτίου Αιγαίου πρέπει να καθοριστούν οι Λιμένες Διεθνούς Ενδιαφέροντος με γεωπολιτική σημασία, οι Λιμένες Εθνικής Σημασίας, οι Λιμένες Μείζονος Ενδιαφέροντος και οι Λιμένες Τοπικής Σημασίας και να εκτιμηθεί ποια από τα υπάρχοντα λιμάνια έχουν τη δυνατότητα να ανταποκριθούν στο χαρακτηρισμό τους, η νομιμότητα τους, ιδιαίτερα τα λιμάνια που βρίσκονται μέσα στον αστικό ιστό. Διαφορετικά να χωροθετηθούν νέες θέσεις και σε πολλά νησιά να εξεταστεί ο διαχωρισμός τους σε εμπορικά και επιβατικά.
Για την διασύνδεση των Κυκλάδων με ανατολικό Αιγαίο, Κρήτη και Θεσσαλονίκη ή Καβάλα, στην λογική των ειδικών χωροταξικών (εθνικό χωροταξικό για την ακτοπλοΐα), να θεσμοθετηθούν γραμμές κορμού και τοπικές ανταποκρίσεις.
Σύνδεση ενός λιμανιού των Κυκλάδων (Μύκονος) με Σμύρνη.
Δωρεάν μετακίνηση για λόγους υγείας του ασθενούς και του συνοδού του.

5.Ένα νέο Τουριστικό μοντέλο

Ο Τουρισμός, κύρια πηγή εισοδήματος στις Κυκλάδες και απασχόλησης για την πλειοψηφία του πληθυσμού έχει αναπτυχθεί άναρχα, συμπιέζει πολλές άλλες δραστηριότητες και επιβαρύνει ανεπανόρθωτα το περιβάλλον εξαντλώντας πόρους και δυνατότητες. Παρουσιάζει επίσης πολύ μεγάλες διαφορές στη διάρκεια, ανάλογα με το βαθμό ανάπτυξης του κάθε νησιού που ποικίλουν από σεζόν 8 – 10 μηνών στη Θήρα έως 40 – 60 ημερών σε μικρότερα νησιά, γεγονός που επηρεάζει όλη την οικονομική-παραγωγική δραστηριότητα. Ανάλογα, διαφοροποιείται και το είδος των επισκεπτών. Μαζικός τουρισμός παρατηρείται σε λίγα νησιά όπως η Σαντορίνη και η Ίος, τουρισμός πολυτελείας κυρίως στη Μύκονο, εναλλακτικός/θεματικός στην Αμοργό, την Τήνο, τη Σίφνο, τη Μήλο ενώ υπάρχουν και πολλά νησιά που δεν έχουν ιδιαίτερο τουριστικό χαρακτήρα. Οι προσπάθειες που έχουν γίνει μέχρι τώρα για την ανάπτυξη του Τουρισμού είναι αποσπασματικές, χωρίς στόχευση, συνήθως από κάθε νησί χωριστά και ανταγωνιστικά, τα τελευταία χρόνια και από την Περιφέρεια, στην ίδια όμως κατεύθυνση.

Από την άλλη μεριά υπάρχουν προσπάθειες μεμονωμένες ανά νησί ή και συλλογικές ανά ομάδες νησιών, που αξίζει να ενταχθούν σε ένα συνολικό σχεδιασμό συνδυασμού τους. Για παράδειγμα, πολλά νησιά έχουν αναπτύξει το δίκτυο μονοπατιών τους και δράσεις πεζοπορικού τουρισμού, πολλά νησιά οργανώνουν πολιτιστικές εκδηλώσεις ή ανάδειξη ιστορικών μνημείων.

Ο Τουρισμός, που προτείνεται να είναι ο κύριος παραγωγικός πυλώνας στο αναπτυξιακό υπόδειγμα των Κυκλάδων, πρέπει να οργανωθεί και να ενισχυθεί ώστε να αποτελέσει ένα ποιοτικό, ήπιο, βιώσιμο πρότυπο δυναμικής ανασύνθεσης των φυσικών, ιστορικών, πολιτιστικών, παραγωγικών, βιωματικών χαρακτηριστικών των Κυκλάδων, με τη δημιουργία νέων καινοτόμων μικτών τουριστικών προϊόντων που ενσωματώνουν με σαφήνεια την κυκλαδίτικη παραγωγική πολιτιστική ταυτότητα.

Με συνέργειες ανάμεσα σε νησιά και επαγγελματικούς κλάδους, με δημιουργία δομών και μηχανισμών (δικτυώσεις, clusters, Τοπικά Σύμφωνα Ποιότητας), με διασύνδεση των τοπικών ιδιαίτερων στοιχείων (δημιουργία κοινών πεζοπορικών διαδρομών, ενίσχυση κοινών γαστρονομικών δράσεων και κυκλαδικών φεστιβάλ), με σύνδεση της πρωτογενούς παραγωγής με την τουριστική δραστηριότητα (συμμετοχή επισκεπτών στην τοπική καθημερινότητα, μεταποίηση αγροτικών προϊόντων, αγροτουρισμός), με προστασία των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται τοπικά, με αυστηρή προστασία των πολύτιμων ευαίσθητων οικοσυστημάτων και ιστορικών μνημείων αλλά και ταυτόχρονη ανάδειξή τους, θα αντανακλάται στο «τουριστικό προϊόν» η πολυμορφία-πολυπλοκότητα του Κυκλαδίτικου πολιτισμού και τοπίου και με ό,τι συνδιαμορφώνει την συνολική εμπειρία του επισκέπτη.

Αυτό το τουριστικό πρότυπο δεν ανταγωνίζεται τους άλλους κλάδους της οικονομίας, αλλά τους συμπαρασύρει σε παράλληλη ανάπτυξη, δεν καλλιεργεί τον ανταγωνισμό ανάμεσα στα νησιά αλλά την συνεργασία, την όσμωση και την ισόρροπη ανάπτυξη.

Στην κατεύθυνση αυτή :

Βασική προϋπόθεση είναι η αναθεώρηση του περιφερειακού χωροταξικού και κατάρτιση τοπικών χωροταξικών, που θα αποσαφηνίζουν τις χρήσεις γης και τις δυνατότητες τουριστικής ή άλλης εκμετάλλευσης του φυσικού χώρου και ταυτόχρονα θα αποτρέπει την ανεξέλεγκτη οικοδομική δραστηριότητα. Στον ίδιο σχεδιασμό θα πρέπει να υπάρξει ειδική μέριμνα για τις πολυάριθμες περιοχές φυσικού ή ιδιαιτέρου κάλλους, τους προστατευόμενους παραδοσιακούς οικισμούς και την διαφύλαξη του παραδοσιακού δομημένου περιβάλλοντος μιας και αυτά από μόνα τους αποτελούν «τουριστικό προϊόν».
Επίσης βασική προϋπόθεση είναι η καθημερινή, αξιόπιστη, ενδοκυκλαδική ακτοπλοϊκή σύνδεση, που θα συνδέει όλα τα νησιά με τα διεθνή αεροδρόμια και μεταξύ τους αλλά και όλα τα νησιά με τα δευτεροβάθμια νοσοκομεία και τις δημόσιες υπηρεσίες.
Σημαντικό είναι να ληφθεί υπόψη η εποχικότητα της απασχόλησης και της οικονομικής δραστηριότητας, η φέρουσα ικανότητα των νησιών σε σχέση με τους πόρους και τις δυνατότητες συνεχούς αύξησης επισκεπτών σε συμπιεσμένο χρονικό διάστημα, η διαθεσιμότητα βασικών υποδομών όπως οι παροχές υγείας, το νερό, τα απορρίμματα.
Εξαιρετικά σημαντικό επίσης είναι η εκπαίδευση, επιμόρφωση και κατάρτιση των απασχολούμενων με τον τουρισμό κατοίκων στα νέα εργαλεία, στη συλλογική δράση μέσα από επιχειρήσεις ΚΑΛΟ, στις νέες τουριστικές τάσεις της παγκόσμιας αγοράς. Η πρόσβαση των κατοίκων των νησιών σε τέτοιες δράσεις είναι σήμερα δύσκολη, ακριβή και περιορισμένη.

Γι αυτήν την διαμόρφωση της συνολικής εμπειρίας του επισκέπτη, θα απαιτηθούν υποδομές, όπως συντήρηση μονοπατιών και χάραξη νέων πολιτιστικών διαδρομών, ανάδειξη αρχαιολογικών τόπων, και αρχιτεκτονικών συνόλων στους παραδοσιακούς οικισμούς, που θα προσφέρουν αξιοποιώντας το απαξιωμένο οικιστικό απόθεμα, νέα καταλύματα και θα καλύψουν ανάγκες στέγης σε περιόδους αιχμής. Την διαχείριση μπορεί να αναλάβει μια νέα αυτοδιοικητική δομή (δημόσια νησιωτική στέγη), σε συνεργασία με τον ΟΑΕΔ και το υπουργείο νησιώτικης πολιτικής. Η νέα δομή μπορεί να ενταχτεί στις νέες μορφές του αγροτουρισμού χωρίς τον πληθυσμιακό περιορισμό των 500 κατοίκων ανά δημοτικό διαμέρισμα ή Κοινότητα.

Συγκεκριμένες δράσεις :

Ανάπτυξη δικτύου μονοπατιών στα νησιά που δεν έχει γίνει ακόμη. Ενίσχυση δράσεων ανάμεσα σε Συλλόγους, φορείς ή επιχειρήσεις για τη δημιουργία κοινών «προϊόντων» σε σχέση με τον πεζοπορικό τουρισμό και τον αθλητισμό στα μονοπάτια (αγώνες δρόμου, ποδηλασία κλπ). Σύνδεση με τις προσπάθειες δημιουργίας «πολιτιστικών διαδρομών» που είναι σε εξέλιξη και σύνδεση μεταξύ τους. Ένταξη των περιηγητικών δικτύων των Κυκλάδων στο Εθνικό Μητρώο Μονοπατιών και πιστοποίησή τους σύμφωνα με τις πρακτικές της διεθνούς πεζοπορίας.
Προστασία των παραλιών από την ενοικίαση και εκμετάλλευση κατά παράβαση του νέου νομικού πλαισίου. Αυστηρότεροι όροι, περισσότερη απόσταση ανάμεσά τους (σήμερα είναι 100 μέτρα), υποχρεωτικά νόμιμος χώρος στάθμευσης, προστασία αμμοθινών και μεγαλύτερο έλεγχο για το αν τηρούνται οι προδιαγραφές (πριν και κατά την διάρκεια ενοικίασης). Ειδικά μέτρα για τα μικρά νησιά με μικρές παραλίες: χωρίς ομπρέλες, ξαπλώστρες, water sports, βαρκαποδήλατα, θαλάσσιο σκι, τετράτροχα (γουρουνες).
Έλεγχοι, περιορισμοί και φορολόγηση για τις κατοικίες που αξιοποιούνται μέσω της βραχυχρόνιας μίσθωσης. Ειδική μέριμνα για τις ιδιοκτησίες αλλοδαπών που αξιοποιούνται τουριστικά και καταναλώνουν πόρους χωρίς να εισφέρουν με κανένα τρόπο στο ελληνικό ΑΕΠ και τις τοπικές οικονομίες.
Ενίσχυση των προγραμμάτων θεματικού τουρισμού, θεσμοθέτηση και οριοθέτηση των νέων επαγγελμάτων και υπηρεσιών, κίνητρα και πληροφόρηση που θα προτρέψουν τους επαγγελματίες να ασχοληθούν με τα είδη θεματικού τουρισμού συνδυάζοντας πιθανότατα και κάποια άλλη δραστηριότητά τους. Με στόχο την αύξηση του τουρισμού εκτός της κύριας τουριστικής περιόδου (επέκταση τουριστικής περιόδου).
Ενίσχυση των Κέντρων Υγείας, των ΠΠΙ και των 3 νοσοκομείων του Νομού, αναθεώρηση συστήματος αεροδιακομιδών και αξιοποίηση των πλωτών ασθενοφόρων αποτελούν απαραίτητη αναβάθμιση και για τον τομέα του Τουρισμού.
Ίδρυση ΑΣΤΕ στην Ερμούπολη( Ανώτερη Σχολή Τουριστικής Εκπαίδευσης).Υπάρχουν δύο ΑΣΤΕ σε Ρόδο και Κρήτη (Α.Νικόλαο).

6.Ανάπτυξη Πρωτογενή και Δευτερογενή τομέα

Ο οικολογικός μετασχηματισμός του αγροδιατροφικού τομέα, η προσαρμογή του στις απαιτήσεις του νέου ήπιου ποιοτικού τουρισμού, η ορθολογική διαχείριση των υδάτινων πόρων, της γεωργικής γης και των βοσκήσιμων εκτάσεων, ο απεγκλωβισμός της παραγωγής από ισχυρές παραδόσεις, (υπερβόσκηση, υδροφόρες καλλιέργειες και τυροκόμηση), ο εκσυγχρονισμός μεθόδων παραγωγής, μεταποίησης και διάθεσης προϊόντων, η αλλαγή νοοτροπίας, η ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού, η ανάπτυξη συνεργειών και, δικτύων μεταξύ παραγωγών και νησιών, και όλων μαζί με κέντρα διάθεσης (επιχειρήσεις και γειτονιές), η στροφή σε ποιοτικά προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας, είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά του προτεινόμενου αναπτυξιακού υποδείγματος.

Μέτρα-Δράσεις

Η ανάδειξη των ιδιαίτερων ποιοτικών και γευστικών χαρακτηριστικών των νησιωτικών προϊόντων, της νησιωτικής διατροφής ως στοιχείου της πολιτιστικής κληρονομιάς και της Κυκλαδίτικης ταυτότητας.
Ανάδειξη και ενίσχυση των ντόπιων άνυδρων καλλιεργειών και του οφέλους τόσο για τον καλλιεργητή όσο και για τον καταναλωτή.
Προστασία, καταγραφή και επανακαλλιέργεια ιδιαίτερων ποικιλιών που συναντώνται στις Κυκλάδες.
Επαναλειτουργία του Αγροκήπιου της Παροικιάς ως χώρος πρωτογενούς παραγωγής, ιστορικής μνήμης, επισκέψεων, μάθησης, ποιοτικού τουρισμού και επαναπροσδιορισμού της τοπικής ταυτότητας.
Λειτουργία σύγχρονου μουσείου Μεσογειακής Διατροφής.
Προώθηση αγροδιατροφικών – αγροτοτουριστικών φεστιβάλ, όπως τα «ΔΗΜΗΤΡΙΑ» πέριξ του ναού της Δήμητρας και Κόρης.
Η πιστοποίηση ποιοτικών διαφοροποιημένων τοπικών προϊόντων με ΠΟΠ και ΠΓΕ και στροφή σε βιολογικά προϊόντα με αντίστοιχη πιστοποίηση.
Απλοποίηση των διαδικασιών και μείωση της αναμονής με παράλληλη αύξηση της ταχύτητας ελέγχων και αυτοψιών για την τελική απόκτηση σήματος πιστοποίησης όλων των κατηγοριών.
Συχνοί έλεγχοι για την τήρηση των προδιαγραφών πιστοποίησης.
Κατάρτιση Τοπικών Συμφώνων Ποιότητας (Τ.Σ.Π.) με τουριστικές επιχειρήσεις, με βελτίωση ποιότητας και εισαγωγή και τήρηση προδιαγραφών ποιότητας. Θέσπιση κινήτρων για συμμετοχή στα Τ.Σ.Π.
Ενδυνάμωση της ενδοκυκλαδικής συνέργειας με δημιουργία παραγωγικών συμπλέγματων, διανησιακών αλυσίδων αξίας, και συστάδων μεταποιητικών επιχειρήσεων με οριζόντια κλαδική ή κάθετη διακλαδική συνεργασία, αλλά και εξωστρέφεια με εξαγωγή προϊόντων.
Κίνητρα για τη δημιουργία επιχειρήσεων ΚΑΛΟ που να συνδυάζουν διαφορετικά νησιά ή διαφορετικό παραγωγικό τομέα.
Επαναπαραγωγή παραδοσιακών προϊόντων που έχουν εκτοπιστεί από την αγορά, είτε μεταποίησης είτε ποικιλίες φυτών και ζώων, με κατεύθυνση την τουριστική αγορά.
Εξαγωγή τοπικής ράτσας αιγοπροβάτων από τη Νάξο ή της αγελάδας της Τήνου.
Εξασφάλιση διακίνησης τοπικών προϊόντων από το δίκτυο της ενδοκυκλαδικής συγκοινωνίας ή των κεντρικών γραμμών (οι οποίες πρέπει να συνδέουν και παραγωγικά νησιά) και γενναία επιδότηση της μεταφοράς τους από τον τρόπο εφαρμογής του Μ.Ι.
Επιδότηση της μεταφοράς τοπικών προϊόντων στα νησιά των Κυκλάδων και Αθήνα-Ηράκλειο-ανατολικό και βόρειο Αιγαίο-βόρεια Ελλάδα.
Επιπλέον επιδότηση μεταφοράς εισαγωγής αγροτικών εφοδίων.
Μεταφορά γάλακτος με ισοθερμικά δοχεία.
Η εξασφάλιση της αειφορίας των υδάτινων αποθεμάτων των νησιών και η ορθολογική διαχείριση του αρδευτικού νερού με κατάλληλες πολιτικές και έργα υποδομής (δίκτυα, ΒΙΟΚΑ, λιμνοδεξαμενές, φράγματα). Απαιτείται εκπόνηση σχεδίου διαχείρισης του νερού, λόγω της κλιματικής αλλαγής και των αυξημένων αναγκών του τουρισμού, από Τοπικούς Οργανισμούς Εγγείων Βελτιώσεων που πρέπει άμεσα να συγκροτηθούν.
Άμεση λύση έκτακτης ανάγκης στο φετινό πρόβλημα της ανομβρίας, όπου το λίγο νερό πρέπει να κατανεμηθεί ανάμεσα στους ανθρώπους, στη γεωργία, στο ζωικό κεφάλαιο (SOS) και τα οικοσυστήματα (SOS).
Να γίνει άμεσα η μελέτη για την αποκατάσταση της υφαλμύρωσης – νιτρορύπανσης και ο τρόπος εμπλουτισμού του υπόγειου υδροφορέα στο λιβάδι Νάξου και να μελετηθεί ο τρόπος αξιοποίησης του νερού του φράγματος Τσικαλαριού με τυχόν κατασκευή δικτύων μεταφοράς του αρδευτικού νερού ή με αποκατάσταση των ανοιχτών δικτύων-χαντακιών στα όρια των ιδιοκτησιών στο Λιβάδι.
Κατασκευή 7 μικρών ταμιευτήρων 50εκ. κυβ.νερού η κάθε μια στην Άνδρο, σε επιλεγμένες λεκάνες απορροής ρεμάτων, σύμφωνα με υπάρχουσα μελέτη.
Αξιοποίηση των επεξεργασμένων λυμάτων των ΒΙΟΚΑ για άρδευση ή εμπλουτισμό του υπόγειου υδροφορέα στη Νάξο και σε όσα νησιά είναι δυνατό.
Άμεσα μέτρα για τη διάσωση του ζωικού κεφαλαίου (αιγοπροβάτων – βοοειδών – μελισσών) και αγροτικής παραγωγής από τη ανομβρία.
Απαγόρευση λειτουργίας και διάνοιξης γεωτρήσεων κοντά σε σημεία που απειλούν οικοσυστήματα. Αυστηρός έλεγχος της στάθμης όλων των γεωτρήσεων και άντληση μόνο από όσες παρουσιάζουν σταθερό επίπεδο.
Έλεγχος της ελεύθερης βόσκησης, ο περιορισμός της μόνο σε επιλεγμένες περιοχές που θα προκύψουν από τα διαχειριστικά σχέδια βόσκησης. Κατασκευή σφαγείων-ελαιοτριβείων. Έλεγχοι για την τήρηση των κανόνων.
Συζήτηση για το θέμα της «μπαστούρας» στα νησιά που είναι μονόδρομος για την προστασία των καλλιεργειών και την επιβίωση σωστής κτηνοτροφίας.
Λειτουργία του Σφαγείου στην Ίο, Κέα και σφαγείου βοοειδών στην Αμοργό.
Διευκόλυνση στη νομιμοποίηση των σταυλικών εγκαταστάσεων.
Υποστήριξη της παραγωγής από επιστήμονες Γεωπόνους-Κτηνιάτρους, συνεργαζόμενα Πανεπιστήμια, “επί τόπου στο χωράφι. Λειτουργία ΚΕΓΕ
Πίεση από τη κυβέρνηση στο δήμο Νάξο για κατασκευή νέου ΚΕΓΕ στο Σαγκρί Νάξου.
Γραφεία ενημέρωσης και υποστήριξης-καθοδήγησης των αγροτών σε κάθε νησί.
Καταμερισμός παραγωγικών κατευθύνσεων και συμπληρωματικότητα παραγωγικών δραστηριοτήτων ανά νησί ή ομάδα νησιών. Τοπικές βιοτεχνικές ή και βιομηχανικές εξειδικεύσεις με εκσυγχρονισμό διαδικασιών.
Ενίσχυση των ΜΜΕ-ΚΟΙΝΣΕΠ-ΚΑΛΟ μεταποιητικών μονάδων, ειδικά του κλάδου των τροφίμων και ποτών, αλλά και των παραδοσιακών τεχνών (καλαθοπλεκτική, υφαντική, κεραμική, μαρμαροτεχνία) με κατεύθυνση τον τουρισμό και τις εξαγωγές.
Οι σχετικές με την πρωτογενή παραγωγή ΚΟΙΝΣΕΠ να εντάσσονται στο μητρώο αγροτών.
Αξιοποίηση του προγράμματος Aegean Cuisine του Επιμελητηρίου Κυκλάδων.
Κατάρτιση σημάτων ποιότητας-προδιαγραφών ποιότητας κυκλαδίτικων προϊόντων (τυριά, αλλαντικά, κρέατα, κρασιά, οινοπνευματώδη, ελιές, λάδια, χόρτα, αρωματικά φυτά, κάπαρη, ψάρια, μέλι, γλυκά).
Προστασία της γεωργικής γης (αμπελώνες Θήρας, λιβάδι Νάξου, ελαιώνας) από τις τουριστικές πιέσεις. Μέτρα προστασίας και κίνητρα επανακαλλιέργειας των αναβαθμίδων και δημοσίων εκτάσεων.
Ολοκλήρωση του αναδασμού του 1956 στη Νάξο με παροχή οριστικών τίτλων ιδιοκτησίας στους δικαιούχους (εκκρεμεί στη δ/νση πολιτικής γης)
Χρηματοοικονομική στήριξη στις επιχειρήσεις, εκπαίδευση σε νέες καλλιέργειες και τεχνολογίες και τακτική ενημέρωση για τρέχοντα προγράμματα.
Αξιοποίηση ορυκτού πλούτου
Καθορισμός λατομικών περιοχών στα μαρμαροφόρα νησιά (Νάξος, Τήνος, Πάρος) με ειδικούς όρους εκμετάλλευσης
Βιώσιμη συνεργατική λύση για τα σμυριδωρυχεία Νάξου
Σχεδιασμός ενός νέου μοντέλου εκμετάλλευσης των αλιευτικών πόρων, ενισχύοντας κυρίως την παράκτια αλιεία, με δημιουργία περιοχών διαχείρισης, με αξιόπιστο και αποδοτικό σύστημα ελέγχου, με υποδομές κυρίως στην προώθηση της παραγωγής, με αποζημίωση των ζημιών από θαλάσσια θηλαστικά, με περιορισμό και έλεγχο της ερασιτεχνικής αλιείας, με επιδοτούμενη κατάργηση της αλιείας με βιντζότρατα κ.α. Στόχος η προστασία των ιχθυαποθεμάτων που εξασφαλίζει την βιωσιμότητα του κλάδου και την προσέλκυση νέων στο επάγγελμα, αναγνωρίζοντας την ιδιαίτερη σημασία του τομέα τόσο για τον τουρισμό μας (εικόνα και προϊόντα) όσο και την εθνική του σημασία (παρουσία και δραστηριότητα σε απομακρυσμένες θαλάσσιες περιοχές-βραχονησίδες).
Αξιοποίηση του Τμήματος Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων (ΤΜΠΣ) της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αιγαίου με έδρα τη Σύρο, το οποίο αποτελεί ένα καινοτόμο τμήμα για τα ελληνικά δεδομένα και έχει ως αντικείμενο την ολοκληρωμένη σχεδίαση σύγχρονων και αναδυόμενων προϊόντων, συστημάτων και υπηρεσιών ακολουθώντας τις νέες προσεγγίσεις στον διεπιστημονικό χώρο της σχεδίασης.
Θεσμοθέτηση του ως εταίρο της Περιφέρειας στη συνδιαμόρφωση του αναπτυξιακού χάρτη των Κυκλάδων, παρέχοντας συμβουλευτική στην ανάδειξη αναπτυξιακών προοπτικών και συμμετέχοντας στη διαβούλευση για τη διαμόρφωση προσκλήσεων χρηματοδοτούμενων ερευνητικών και αναπτυξιακών προγραμμάτων.
Ίδρυση «Κέντρου Καινοτομίας & Βιομηχανικής Έρευνας» στις Κυκλάδες με ενεργοποίηση του θεσμού της «Κοινότητας Γνώσης και Καινοτομίας» σε περιφερειακό επίπεδο με σύμπραξη μεταξύ ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, ερευνητικών οργανισμών, εταιρειών υπό μορφή στρατηγικού δικτύου με κοινό μεσοπρόθεσμο έως μακροπρόθεσμο σχέδιο καινοτομίας. Στα πλαίσια του προτεινόμενου φορέα να λειτουργεί «Θερμοκοιτίδα Νεοφυών Επιχειρήσεων» για μεταφοράς τεχνογνωσίας, αναζήτησης χρηματοδότησης και να δημιουργηθούν «Ανοιχτά Εργαστήρια» στα πρότυπα των fab-labs ή tech-labs.
Σύνδεση των παραγωγικών προτεραιοτήτων του νέου αναπτυξιακού υποδείγματος των Κυκλάδων με την έρευνα, κυρίως μέσα από το με Προκήρυξη Προγραμμάτων (α) ενίσχυσης της «Βιομηχανικής Έρευνας» και (β) χορήγησης «Βιομηχανικών Υποτροφιών» σε μικρές επιχειρήσεις των Κυκλάδων που δραστηριοποιούνται σε στρατηγικούς τομείς του νέου αναπτυξιακού υποδείγματος.
Την σύνδεση της Πολυτεχνικής Σχολής με τη ναυπηγική βιομηχανική παράδοση της Σύρου με την ίδρυση τμήματος Ναυπηγών Μηχανικών. Μοιράζοντας τους ίδιους χώρους με το Νεώριο θα είναι η μοναδική σχολή στην Ελλάδα που θα βρίσκεται σχεδόν μέσα στο φυσικό χώρο της παραγωγής, συνδυάζοντας τη παράδοση της ναυπηγικής με την καινοτομία.

7.Αλιεία και προστασία αποθεμάτων

Η κατάσταση της αλιείας στις ελληνικές θάλασσες δυστυχώς δεν είναι ευοίωνη. Μια σειρά από σημαντικά προβλήματα που δεν αντιμετωπιστήκαν επί τρία χρόνια, πρέπει να αναστραφούν τώρα για να τεθεί ο κλάδος σε μια θετική και αναπτυξιακή πορεία στο άμεσο και απώτερο μέλλον.

Στην Ελλάδα φαίνεται πως οι αρμόδιοι για τη χάραξη αλιευτικής πολιτικής δεν συμμερίζονται ούτε τις απόψεις, αλλά ούτε και τις πολιτικές και τις δράσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Περιβάλλοντος, Θαλάσσιας Πολιτικής και Αλιείας, του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) του ΟΗΕ, διεθνών περιβαλλοντικών οργανώσεων που δραστηριοποιούνται και στην Ελλάδα όπως το WWF και η Greenpeace, Ελλήνων επιστημόνων και ερευνητικών κέντρων, ακόμη και των ίδιων των αλιέων…

Υπεραλίευση, παράνομη αλιεία, απουσία αποτελεσματικών ελέγχων σε θάλασσα, λιμάνια, ιχθυόσκαλες και αγορές, απουσία ειδικού ελεγκτικού μηχανισμού (αλειοφυλακή), απουσία ορισμού περιοχών διαχείρισης πολιτικής βούλησης και διάθεσης για συνεργασία στην κατεύθυνση που υποδεικνύουν επιστήμονες – περιβαλλοντικές οργανώσεις – αλιείς, όλα συντείνουν σε μια λανθασμένη πορεία, που με σχεδόν μαθηματική ακρίβεια θα οδηγήσει εν τέλει στην κατάρρευση του κλάδου, των αποθεμάτων και σε αρνητικές επιδράσεις στις μικρές παράκτιες και νησιωτικές κοινωνίες και οικονομίες.

Σήμερα από παντού ακούγονται φωνές και παρεμβάσεις σχετικές με την ανάγκη ανάληψης πολιτικών για τη βιωσιμότητα των αλιευτικών πόρων. Όλοι αναγνωρίζουν ότι μολονότι τα ιχθυαποθέματα μπορούν να ανανεώνονται, είναι ταυτόχρονα πιθανό να εξαντληθούν, ειδικά όταν (όπως χαρακτηριστικά συμβαίνει στην Ελλάδα) δεν γίνεται ορθή διαχείρισή τους. Κατάρρευση των ισχθυαποθεμάτων, θα σημαίνει αυτονόητα και κατάρρευση του κλάδου.

Η βιώσιμη διαχείριση μπορεί να δημιουργήσει σταθερές συνθήκες για ανάπτυξη της αλιείας, για την παραγωγή ποιοτικών αλιευτικών προϊόντων, για την προσέλκυση επενδύσεων και να συμβάλλει θετικά στην οικονομική βιωσιμότητα όλων των εμπλεκομένων, ενισχύοντας την απασχόληση στην αλιεία.

Σήμερα κάθε άλλο παρά ελκυστική είναι η αλιεία για τους νέους στη Ελλάδα. Το γεγονός αποδεικνύεται εύκολα αν δει κανείς τον μέσο όρο ηλικίας όσων ασχολούνται επαγγελματικά με το ψάρεμα. Επιπλέον, δεν πρέπει να παραβλέπουμε το γεγονός ότι από την αλιεία ωφελούνται ακόμη μια σειρά άλλων επαγγελμάτων, όπως οι μηχανικοί, οι ναυπηγοί, οι καραβομαραγκοί, οι έμποροι ειδών αλιείας, τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος – εστίασης, κλπ.

Στόχος θα πρέπει να είναι να καταστήσουμε την αλιεία στην Ελλάδα περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά βιώσιμη.

Τα ψάρια δεν ξέρουν ούτε από σύνορα ούτε από διαβατήρια. Το ζήτημα δεν αφορά μόνο τις Κυκλάδες ή μόνο το Νότιο Αιγαίο. Αφορά το σύνολο των ελληνικών θαλασσών, το σύνολο της Μεσογείου. Οι αλιευτικοί πόροι μοιάζουν διαχειριστικά με τα χρήματα που μπορεί να έχει κάποιος αποταμιευμένα σε μια τράπεζα. Για να διατηρηθούν οι αποταμιεύσεις θα πρέπει να εκταμιεύονται μόνο οι τόκοι. Αν αναλώνεται συστηματικά το κεφάλαιό, θα έρθει μια μέρα, που δεν θα υπάρχει ούτε ένα ευρώ στο λογαριασμό…

Φυσικά στον κλάδο της Αλιείας δεν εντάσσεται μόνο η αλιεία ψαριών, αλλά και η οστρακοαλιεία, η σπογγαλιεία, η ιχθυοκαλλιέργεια, η οστρακοκαλλιέργεια, η αλιεία στις λιμνοθάλασσες, η αλιεία και η καλλιέργεια ψαριών σε λίμνες και ποταμούς. Η αλιεία αφορά τους ελεύθερους πληθυσμούς ψαριών, αστακιδών, μαλάκιων και οστρακοειδών, αφορά όσα από τα παραπάνω καλλιεργούνται, αφορά ακόμη προϊόντα όπως ο τσίρος, η παστή σαρδέλα, η λακέρδα, το καπνιστό χέλι, η καπνιστή πέστροφα, το αυγοτάραχο, κλπ. Από την παραπάνω παράθεση, η οποία περιλαμβάνει και αρκετά ΠΟΠ προϊόντα, αντιλαμβάνεται άμεσα κανείς την οικονομική σημασία του κλάδου, αλλά και το γεγονός πως αν αυτή η χώρα καταφέρει να ρυθμίσει τη λειτουργία του και ασχοληθεί πραγματικά αναπτυξιακά με αυτόν, τα οφέλη που θα αποδώσει σε όλους τους τομείς θα είναι εκπληκτικά.

Παράνομη αλιεία

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Περιβάλλοντος, Θαλάσσιας Πολιτικής και Αλιείας, “Η παράνομη αλιεία συνιστά σοβαρή απειλή για τους παγκόσμιους θαλάσσιους πόρους. Εξαντλεί τα ιχθυαποθέματα, καταστρέφει τα θαλάσσια ενδιαιτήματα, στρεβλώνει τον ανταγωνισμό, θέτει με αθέμιτο τρόπο τους τίμιους αλιείς σε μειονεκτική θέση και καταστρέφει τους βιοτικούς πόρους των παράκτιων κοινοτήτων, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες. […]”

Η παράνομη αλιεία εμφανίζει έξαρση στη χώρα μας και ασκείται τόσο από επαγγελματίες αλιείς, όσο και από ερασιτέχνες. Οι ασκούντες τις συγκεκριμένες δραστηριότητες δυστυχώς βρίσκουν πάντοτε τρόπους και να αλιεύουν και να διακινούν παράνομα μεγάλες ποσότητες αλιευμάτων, όχι μόνο στη λιανική, αλλά και σε καταστήματα εστίασης!

Η ισχύουσα νομοθεσία είναι παρωχημένη, τα αρμόδια όργανα ελέγχου αδυνατούν για ποικίλους λόγους να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα, ενώ παράλληλα δεν αναλαμβάνεται καμία ολοκληρωμένη πρωτοβουλία από την πλευρά της κυβέρνησης για την επίλυση του προβλήματος. Προτάσεις που έχουν κατατεθεί κατά το παρελθόν αφορούν:

Την επαναφορά της ερασιτεχνικής άδειας αλιείας (ατομικής και σκάφους), όχι ως εισπρακτικού μέτρου, αλλά ως μέτρου ελέγχου και ρύθμισης της έντασης της αλιευτικής προσπάθειας.

Μέτρα:

Την τροποποίηση του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου και συγκεκριμένα των ειδών και μεγεθών που επιτρέπεται να αλιεύουν οι ερασιτέχνες.
Την εκπόνηση διαχειριστικών σχεδίων ιχθυαποθεμάτων με καθορισμό περιοχών διαχείρισης.
Εισαγωγή χρονικών περιορισμών στην άσκηση της αλιευτικής προσπάθειας για όλους, προσωρινά κανένα αλιευτικό εργαλείο το Μάη στη θάλασσα.
Την σύσταση εντός του Λιμενικού, ειδικού σώματος αλειοφυλακής.
Την κατάργηση έκδοσης από καταστήματα εστίασης τιμολογίου αγοράς αγροτικών προϊόντων για την προμήθεια αλιευμάτων.
Την θεσμοθέτηση κλάδου επαγγελματικής κατάρτισης για αλιείς. Ειδικά σεμινάρια για όλους όσους βγαίνουν στη θάλασσα με σκοπό την αλιεία.

8. Χρηματοδοτικά εργαλεία στο Δημόσιο

Η κυριαρχία των συντηρητικών και δεξιών παρατάξεων στις διοικήσεις του Α’ και Β’ βαθμού αυτοδιοίκησης συνέτειναν στην ανυπαρξία τοπικού σχεδιασμού και συνέβαλαν στο σημερινό αδιέξοδο μοντέλο ανάπτυξης και μονοκαλλιέργειας του τουρισμού. Η φράση “ο τουρισμός αποτελεί την βαριά μας βιομηχανία” φράση που χρησιμοποιείται άκριτα και από Υπουργούς, είναι χαρακτηριστικό της έλλειψης γνώσης που στηρίζεται στην ανυπαρξία ενός διαφορετικού σχεδίου για την ανάπτυξη των Κυκλάδων.

Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, στην μακρά της διαδρομή από την εποχή της κρατικής Περιφέρειας μέχρι την σημερινή αιρετή (πρώην Νομαρχίες), δαπάνησε πολλές εκατοντάδες εκατομμύρια τόσο από πόρους της ΕΕ όσο και από το ΠΔΕ σε έργα που δεν συνέβαλλαν ούτε στην δημιουργία βασικών υποδομών (λιμάνια, ΧΥΤΑ-ΧΥΤΥ, βιολογικοί καθαρισμοί, διαχείριση αποβλήτων), ούτε και στην Υγεία, Εκπαίδευση και Συγκοινωνία.

Ο σχεδιασμός δεν αποτέλεσε προτεραιότητα στις διοικήσεις της τοπικής αυτοδιοίκησης, ενώ οι πόροι που διεκδίκησε και κατάφερε να απορροφήσει δεν οδήγησαν σε μια ισόρροπη και αειφόρο ανάπτυξη. Η απορρόφηση των πόρων δημιουργεί πάντα ένα άγχος στους υπευθύνους της αυτοδιοίκησης και πολλές φορές όχι άδικα.

Για την απορρόφηση των πόρων απαιτείται σχεδιασμός, ωριμότητα έργων και ένταξη έργων σε προγράμματα χρηματοδότησης για να υλοποιηθούν.

Οι δυνατότητες της αυτοδιοίκησης :

Για την υλοποίηση των έργων απαιτείται:

Η διάγνωση της σκοπιμότητας ενός έργου
Παραγωγή μελετών
Αδειοδοτήσεις
Ένταξη σε πρόγραμμα χρηματοδότησης ή χρήση ιδίων πόρων
Υλοποίηση-παρακολούθηση-επίβλεψη
Παραλαβή

Οι Τεχνικές Υπηρεσίες που καλούνται να φέρουν σε πέρας το παραπάνω έργο στο νομό Κυκλάδων είναι:

Τεχνικές Υπηρεσίες της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου στην ΠΕ Κυκλάδων. Μια Υπηρεσία 15 Υπαλλήλων διαφόρων ειδικοτήτων (Πολιτικοί Μηχανικοί, αρχιτέκτονες, Μηχανολόγοι Μηχανικοί), αριθμός που δεν επαρκεί για τις ανάγκες του νομού, αν υπολογίσει κανείς το έργο που καλούνται να επιτελέσουν.
Τεχνικές Υπηρεσίες του Δήμου Σύρου-Ερμούπολης.
Τεχνικές Υπηρεσίες Δήμου Νάξου & Μικρών Κυκλάδων.

Οι παραπάνω Υπηρεσίες αποτελούν τις μόνες οργανωμένες Υπηρεσίες στο νομό, έναν νομό με 24 νησιά και πλήθος αναγκών σε έργα υποδομών.

Τα χρηματοδοτικά εργαλεία της αυτοδιοίκησης

Οι πόροι χρηματοδότησης των έργων στο νομό είναι:

Το ΕΠ της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου. Πόροι της ΕΕ που κατανέμονται από την κυβέρνηση μέσω του ΕΣΠΑ
Το ΠΔΕ που μέσω των Συλλογικών του Αποφάσεων εντάσσει έργα που χρηματοδοτούνται είτε από πόρους της ΕΕ είτε από εθνικούς.
Τα Τομεακά Προγράμματα των Υπουργείων που αφορούν το νομό
Οι ίδιοι πόροι της Περιφέρειας ή των Δήμων.
Ειδικά προγράμματα της κυβέρνησης για μικρά νησιά (μέσω Υπουργείων).

Προτάσεις για την υλοποίηση ενός διαφορετικού μοντέλου ανάπτυξης:

Δέσμευση Εθνικών πόρων και δημιουργία ενός ειδικού προγράμματος για την ενίσχυση της συγκυκλαδικής ανάπτυξης, όπως αναπτύχθηκε στο παρόν σχέδιο.
Ενίσχυση με προσωπικό των Τεχνικών Υπηρεσιών της Περιφέρειας και των Δήμων κατά προτεραιότητα.
Δημιουργία Ειδικής Τεχνικής Υπηρεσίας για την ενίσχυση των έργων των μικρών νησιών, στο πρότυπο του ΜΟΔ-ΕΕΤΑΑ και Υπουργείου Ναυτιλίας.

9.Χρηματοδοτικά εργαλεία στις ιδιωτικές επενδύσεις

Για την εφαρμογή ενός νέου αναπτυξιακού προτύπου, αυτού της συγκυκλαδικής ανάπτυξης, απαιτείται και η εφαρμογή ενός νέου προτύπου χρηματοδοτικών ενισχύσεων τόσο για τις υφιστάμενες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο νομό και απαιτείται η στροφή τους σ ένα νέο μοντέλο, όσο και για την δημιουργία νέων.

Τα χρηματοδοτικά εργαλεία σήμερα:

Προγράμματα ενίσχυσης ΜΜΕ, μέσω ΕΣΠΑ. Πρόκειται για μαζικά προγράμματα που απευθύνονται σε πληθώρα επιχειρήσεων και δραστηριοτήτων χωρίς διάκριση, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τα συγκριτικά έστω πλεονεκτήματα του κάθε τόπου ή τον τοπικό (Περιφερειακό ή Δημοτικό) αναπτυξιακό σχεδιασμό. Αποτέλεσμα, να χρηματοδοτούνται συνήθως δραστηριότητες ήδη κορεσμένες ή επιχειρήσεις που έτσι ή αλλιώς θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν με ίδιους πόρους τα επενδυτικά τους σχέδια.
Αναπτυξιακός Νόμος 4399/2016. Σχεδιάστηκε και υλοποιείται από την με στόχο να περιορίσει τις χρηματοδοτήσεις σε τομείς που είναι ήδη κορεσμένοι και να λειτουργήσει ως κίνητρο κυρίως για επενδύσεις στους τομείς της καινοτομίας και της αγροτοδιατροφής. Πιθανώς λόγω πιέσεων συγκεκριμένων λόμπυ της οικονομίας δεν περιόρισε το εύρος των οικονομικών δραστηριοτήτων αλλά διατήρησε την ίδια γκάμα κωδικών με τις κυβερνήσεις της δεξιάς και του ΠΑΣΟΚ. Με τα μέχρι σήμερα στοιχεία, υποβάλλονται αιτήσεις κατά ποσοστό από 75-80% για ίδρυση ξενοδοχειακών επιχειρήσεων σε νησιά όπως η Μύκονος και η Σαντορίνη και σε περιοχές όπως η Καλντέρα και η Οία. Αποτέλεσμα:
Ο αναπτυξιακός νόμος δεν λειτουργεί ως κίνητρο για την ίδρυση επιχειρήσεων, παρά ενισχύει επιχειρήσεις που έτσι κι αλλιώς θα ιδρύονταν στις περιοχές αυτές.
Χρηματοδοτούνται μεγάλες επιχειρήσεις που δεν έχουν ανάγκη ενισχύσεων.
Δεν αναπτύσσονται επιχειρήσεις στα υπόλοιπα φτωχότερα νησιά.
Δεν συμβάλλει στις ισόρροπη ανάπτυξη της οικονομίας στο νομό, αλλά δημιουργεί ανισότητες.
Δεν αποτελεί κίνητρο για την ίδρυση επιχειρήσεων που να αξιοποιούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του νομού πέραν του τουρισμού.
Δεν αποτελεί κίνητρο για την ίδρυση επιχειρήσεων που να αξιοποιούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα περισσότερων του ενός νησιού.
Προγράμματα Leader. Οι ενισχύσεις μέσω του leader αφορούν οικονομικές δραστηριότητες σε λιγότερο ανεπτυγμένα νησιά ή σε δραστηριότητες μικρών νησιών και ορεινών περιοχών. Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης επέκτεινε την εμβέλεια του leader σε όλα τα νησιά και τις περιοχές του νομού με στόχο να λειτουργήσει με βάση τις ανάγκες της περιοχής έτσι όπως θα καταγραφούν από την Αναπτυξιακή Εταιρεία Κυκλάδων η οποία είναι και ο διαχειριστής του προγράμματος στο νομό. Η μέχρι σήμερα όμως λειτουργία της ΑΝΕΤΚΥ από την υλοποίηση προηγούμενων προγραμμάτων (αδικαιολόγητες καθυστερήσεις πληρωμών, καθυστερήσεις στους ελέγχους, άγνοια, έλλειψη σχεδιασμού) δεν διασφαλίζει ότι η υλοποίηση του προγράμματος θα συμβάλλει στην ανάπτυξη του νομού, πολλώ δε μάλλον στην περίπτωση ενός διαφορετικού μοντέλου ανάπτυξης. Το πρόγραμμα δεν έχει προκηρυχθεί μέχρι σήμερα.
Προγράμματα ενίσχυσης αγροτικών επιχειρήσεων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης. Τα προγράμματα αυτά πρωτίστως απευθύνονται σε μεγάλους αγρότες ή αγρότες που επενδύουν στην παραγωγή ή επεξεργασία προϊόντων μαζικότερης κλίμακας. Οι μικρές εκτάσεις των Κυκλάδων και τα ιδιαίτερα προϊόντα μικρής παραγωγής δεν μπορούν να τύχουν ενίσχυσης από τα προγράμματα του Υπουργείου ούτε και έχουν ληφθεί ποτέ υπόψη οι ανάγκες των παραγωγών αλλά και των αλιέων των Κυκλάδων. Αποτέλεσμα:
Δεν λειτουργούν ως κίνητρο για μικρούς παραγωγούς
Δεν συμβάλλουν στις συνέργειες παραγωγών μεταξύ των επιχειρήσεων του νομού των νησιών των Κυκλάδων
Δεν ενισχύονται καινοτόμες ή τεχνολογικές εφαρμογές στην ανάπτυξη ποιοτικών προϊόντων
Δεν συμβάλλουν στην δημιουργία Κυκλαδικής ταυτότητας προϊόντων
Δεν συμβάλλουν στην επιστροφή των νέων ανθρώπων στον πρωτογενή τομέα

Αντίθετα, συμβάλλουν στην οικονομική ανισότητα και στην αδυναμία σύνδεσης του πρωτογενούς και του δευτερογενούς τομέα με τον τουρισμό, ενισχύοντας την τουριστική μονοκαλλιέργεια.

Προτάσεις

Να επανασχεδιαστούν τα χρηματοδοτικά προγράμματα προκειμένου να απευθύνονται σε μικρούς παραγωγούς με μικρούς προϋπολογισμούς, να ενισχύουν ομάδες παραγωγών ή συνεταιρισμούς που θα στοχεύουν στην υλοποίηση προϊόντων Κυκλαδικής ταυτότητας.
Να στοχεύουν στην ενίσχυση του πρωτογενούς τομέα και την μεταποίηση προϊόντων μικρής παραγωγής αλλά υψηλής προστιθέμενης αξίας.
Να ενισχύουν τη σύνδεση του πρωτογενούς τομέα με τον τουρισμό στη βάση ποιοτικών παραγόμενων προϊόντων.
Να ενισχύουν τις ενδοκυκλαδικές συνέργειες συστάδων μεταποιητικών επιχειρήσεων με οριζόντια κλαδική ή κάθετη διακλαδική συνεργασία
Να ενισχύουν τις εξωστρεφείς επιχειρήσεις εξαγωγής προϊόντων.
Να ενισχύουν την παράκτια αλιεία (ισότιμα με τους αγρότες) σε αντίθεση με την ενίσχυση της καταστροφής αλιευτικών σκαφών.
Να δοθούν ιδιαίτερα κίνητρα στους νέους για να ασχοληθούν με τη πρωτογενή παραγωγή, αλλά και κίνητρα διαβίωσης στα νησιά (πχ ύπαρξη παιδιάτρου σε κάθε νησί)
Να σχεδιαστεί ένα νέο πρότυπο ενισχύσεων που θα αποκλείει την χρηματοδότηση επενδύσεων σε τομείς με μηδενικό ρίσκο για τους επενδυτές ή σε περιοχές ήδη κορεσμένες που διαιωνίζουν το καταστρεπτικό μοντέλο ανάπτυξης που οδήγησε τη χώρα στην κρίση.
Να υπάρξει εξατομικευμένη ενίσχυση επιχειρήσεων και να σταματήσει η μαζική ενίσχυση πολλών κλάδων της οικονομίας. Να αναζητά η ίδια η Περιφέρεια επενδυτικά σχέδια που θα πρέπει να ενισχυθούν μέσω μιας ολιγομελούς υπηρεσίας με γνώση και ειδίκευση στην αναπτυξιακή πολιτική.

10.Κυκλαδίτικος Πολιτισμός

Το πλούσιο πολιτιστικό απόθεμα των Κυκλάδων, όλων των περιόδων, διασπαρμένο σε όλα τα νησιά, σε παράλληλες κοινές ιστορικές ενότητες, είναι το ισχυρότερο συγκριτικό πλεονέκτημα που χαρακτηρίζει την Κυκλαδίτικη ταυτότητα. Η ανάδειξη, αποκατάσταση, συντήρηση και νομική προστασία του μνημειακού πλούτου, του λαϊκού πολιτισμού, με αναγνωρισμένη την παγκόσμια αξία του, αποτελούν ένα βασικό δομικό συστατικό του προτεινόμενου παραγωγικού υποδείγματος των Κυκλάδων.

Η προφανής αξιοποίησή του από τον τουρισμό δεν είναι το κύριο ζητούμενο. Η ανάδειξη του πολιτισμού θα επιτρέψει στον πολίτη των Κυκλάδων να επανενταχθεί στο ιστορικό του περιβάλλον, να επανασυμφιλιωθεί με αυτό, να ισχυροποιήσει την Κυκλαδίτικη ταυτότητα και να συνειδητοποιήσει την συνέχεια του ιστορικού χώρου που ζει.

Μέτρα-Δράσεις

Δημιουργία τοπικών και θεματικών μουσείων σε όλα τα νησιά και θεματικών παγκυκλαδικών σε ένα νησί. Υπαίθρια ανοικτά Μουσεία. Πρόσβαση από ΑΜΕΑ σε όλους τους ιστορικούς χώρους. Ταυτόχρονα συντήρηση και λύση προβλημάτων των λειτουργούντων μουσείων και εκθεσιακών χώρων.
Νησίδα μουσείων στο Κάστρο Νάξου – Κυκλαδικού Πρωτοκυκλαδικού Πολιτισμού, Αρχαιολογικό, Βυζαντινό. (έχει ξεκινήσει)
Αρχαιολογικό Κύθνου (έχει ξεκινήσει)
Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Πάρου.
Να λειτουργήσουν οι αρχαιολογικές συλλογές Αμοργού και Κουφονησίων
Βιομηχανικό Μουσείο Σύρου.
Μουσείο Σμύριδας στη Κόρωνο Νάξου.
Μουσείο Αγγειοπλαστικής Σίφνου.
Μουσείο Μεταλλουργίας Σερίφου.
Αναστήλωση, συντήρηση και αποκατάσταση μνημείων (προϊστορικών, αρχαϊκών, βυζαντινών, ενετικών, νεοκλασικών, νεοτέρων βιομηχανικών). Αποκατάσταση αρχαίων Λατομείων και εγκαταστάσεων. Αποκατάσταση συνόλων και ενοποιήσεις αρχαιολογικών χώρων.
Αποκατάσταση επισκοπής-ρωμαϊκού μαυσωλείου στη Σίκινο (έχει ξεκινήσει)
Συνέχιση αποκατάστασης βυζαντινών ναών Νάξου – Σικίνου.
Δημιουργία Βυζαντινού Πάρκου Τραγαίας-Σαγκρίου Νάξου.
Αποκατάσταση του εναερίου σιδηροδρόμου μεταφοράς σμύριδας, εγκαταστάσεων φόρτωσης στα πλοία και στοών εξόρυξης σμύριδας.
Αποκατάσταση Αρχαίων Λατομείων και υπόγειων στοών μαρμάρου στη Πάρο.
Ανάδειξη του προϊστορικού οικισμού (Κορφάρι Αμυγδαλιών) του Πανόρμου Νάξου.
Ενίσχυση της εφορείας Αρχαιοτήτων για ολοκλήρωση της ανασκαφής Στρόφιλα (ο μεγαλύτερος οικισμός της Νεώτερης Νεολιθικής Εποχής που εντοπίστηκε στο Αιγαίο και η αρχαιότερη πόλη στην Ευρώπη) στη Άνδρο.
Συνέχιση των ανασκαφών στην Αμοργό με απαλλοτριώσεις των απαραίτητων χώρων (Μαρκιανή, Πύργος Αγίας Τριάδας)
Αποκατάσταση του δεύτερου αρχαιότερου Ορυχείου Αργύρου παγκοσμίως στη Σίφνο.
Συντήρηση και ανάδειξη των φρυκτωριών που βρίσκονται σε πολλά κυκλαδονήσια και του αρχαιότερου συστήματος επικοινωνίας που υπηρετούσαν. Αξιοποίηση της σχετικής εκδήλωσης που γίνεται στη Σίφνο και «ενώνει» νοητά 86 σημεία αρχαιολογικού ενδιαφέροντος μεταξύ αυτών και 77 πύργους-φρυκτωρίες.
Αναστήλωση του ελληνιστικού πύργου Χειμάρου, του Απάνω Κάστρου, του Κάστρου Απαλήρου και του κάστρου του Καλογέρου στον Απόλλωνα στη Νάξο.
Συντήρηση και Ανάδειξη της “Φάμπρικας” της Άνδρου ως μνημείου της περιόδου της βιομηχανικής επανάστασης στην Ελλάδα. 5όροφο βιομηχανικό κτίριο – ατμόμυλος.
Απαλλοτρίωση και αποκατάσταση του διατηρητέου ιστορικού εργοστασίου κατασκευής κρανών του ελληνικού στρατού, που είχε εγκαινιαστεί από τον Ελευθέριο Βενιζέλο στη Κέα.
Συντήρηση και ανάδειξη των έργων τέχνης του μαυσωλείου-κοιμητηρίου της Ερμούπολης.
Εκπόνηση μελετών και εντάξεις μνημείων που χρήζουν επισκευών ή/και αποκαταστάσεων σε ευρωπαϊκά προγράμματα της Περιφέρειας.
Θεσμική προστασία μνημείων και αρχιτεκτονικών συνόλων – παραδοσιακών οικισμών και παραδοσιακών παραγωγικών εγκαταστάσεων (μύλων, νερόμυλων, ελαιοτριβείων, οινοποιείων, καρνάγιων, σκαφών), βιομηχανικών (εργοστασίων, ορυχείων και εγκαταστάσεων) και καθορισμός με νόμο της φέρουσας ικανότητας και επισκεψιμότητας των μνημείων.
Αξιολόγηση του θεσμικού πλαισίου προστασίας μνημείων με καταγραφή των παραβάσεων ή των αποσοβήσεων μέσα στις προστατευόμενες ζώνες, με καταλογισμό ευθυνών κρατικών λειτουργών.
Έγκαιρη θεσμοθέτηση της προστασίας μνημείων ή περιοχών που επηρεάζονται από τα νέα στοιχεία της αρχαιολογικής έρευνας.
Διαχωρισμός κράτους εκκλησίας πάνω στο θέμα της διαχείρισης βυζαντινών ναών. Προστασία ναών από ιερείς και επιτρόπους από βίαιες επεμβάσεις.
Να συνταχθούν αρχαιολογικοί χάρτες κατά το πρότυπο των δασικών χαρτών, με διαδικτυακή (web) πρόσβαση των πολιτών σε ενημερωμένο site με τα νέα αρχαιολογικά δεδομένα.
Απλοποίηση της νομοθεσίας του ΥΠΠΟ για την λειτουργία καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων.
Η περισσότερο λειτουργική και ευέλικτη συμμετοχή του Υπουργείου Πολιτισμού σε πολεοδομικά ζητήματα, ζητήματα αδειών καταστημάτων κλπ που βρίσκονται σε παραδοσιακούς οικισμούς και ιστορικούς τόπους, η ανυπαρξία της οποίας (λειτουργικότητας και ευελιξίας) έχει καταστήσει τις τοπικές κοινωνίες επιφυλακτικές έως εχθρικές απέναντι στο υπουργείο.
Αναμόρφωση του νομοθετικού πλαισίου για τα διάσπαρτα κληροδοτημάτα που είναι ιδιοκτήτες παραδοσιακών ή νεοκλασικών ακινήτων, τα οποία καταρρέουν, αρχίζοντας από το άρ. 109 του ισχύοντος Συντάγματος, ώστε να γίνει πιο λειτουργικό χωρίς να παραβιάζεται η βούληση των διαθετών, σε συνεργασία με ΟΤΑ, εκκλησίες και κυρίως τις αρμόδιες υπηρεσίες κληροδοτημάτων του Υπουργείου Οικονομικών.
Κήρυξη ως διατηρητέου μνημείου της Εθνικής Αντίστασης, του μέρους του τείχους του κάστρου Νάξου (τοίχος Αγίας Ούρσουλας) που φέρει τις οβίδες του ΕΛΑΣ από τη μάχη απελευθέρωσης της Νάξου.
Προστασία και αξιοποίηση πολιτιστικών τοπίων, γεωτόπων, σπηλαίων, μονοπατιών, αναβαθμίδων για τουριστικούς και εκπαιδευτικούς, επιστημονικούς σκοπούς.
Ανάδειξη γεώτοπου – γεωπάρκου Σύρου.
Ανάδειξη αναβαθμίδων. Η τέχνη της ξερολιθιάς πρέπει να διατηρηθεί και να μεταλαμπαδευτεί σε περισσότερους. Δίνει μια άλλη δυνατότητα στην οικοδομική δραστηριότητα και δουλειά που δεν εξαρτάται άμεσα από τον Τουρισμό, είναι περιβαλλοντικά φιλική, χρησιμοποιεί πόρους που βρίσκονται στο σημείο χωρίς να τους μεταφέρει και να τους εξαντλεί, είναι απαραίτητη για την διατήρηση των μικρών τμημάτων επίπεδης καλλιεργήσιμης γης, τη συγκράτηση του λιγοστού νερού και χώματος και αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του κυκλαδίτικου τοπίου.
Ανάδειξη μονοπατιών Κυκλάδων με συνδυασμούς μεταξύ των νησιών και καθαρισμούς/σημάνσεις όπου δεν έχουν γίνει.
Ανάδειξη και προστασία των ιδιαίτερων βραχωδών ακτών και γεωλογικών σχηματισμών σε Μήλο και Κίμωλο, όπως και του ηφαιστείου της Θήρας.
Ανάδειξη σπηλαίων Αντιπάρου, Φολεγάνδρου, Πάρου, Νάξου, Άνδρου, Κέας κλπ
Αποκατάσταση παλαιών λατομείων με τη μετατροπή τους σε χώρους πολιτισμού, ανοικτών θεάτρων (Μπολιμπάς Νάξου).
Ανάδειξη της πολιτιστικής διαδρομής συνεχούς κατοίκησης 11.000 χρόνων της Κύθνου, από Μαρουλά (9η χιλιετία π. Χ), σε Σκουριές και Μεταλλεία.
Αξιοποίηση του μνημειακού πλούτου των ακατοίκητων νησιών Δήλου, Κέρου, Δεσποτικού, και ανάδειξή τους ως εμβληματικά παγκυκλαδικά κέντρα κοινής λατρείας και ως μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
Συνέχιση έρευνας και αποκατάσταση-αναστήλωση της Δήλου
Δεσποτικού, μερική αναστύλωση και ανάδειξη του χώρου και των κτιρίων του Δεσποτικού Αντιπάρου με βάση εγκεκριμένη από το Κ.Α.Σ.
Κέρος, Δασκαλιό, κτίριο λατρείας, ειδώλια
Δημιουργία Ερευνητικού Ινστιτούτου τεκμηρίωσης Ιστορίας Κυκλάδων, αξιοποίηση των ιστορικών αρχείων (Σύρου, Νάξου, Σίφνου, Αμοργού κτλ), σε συνεργασία με την Ακαδημία Αθηνών, Πανεπιστήμια, Ερευνητικά Κέντρα και μεταπτυχιακά τμήματα.
Μεταπτυχιακό τμήμα αρχαιολογίας στη Νάξο.
Διατήρηση στα νησιά που καταργούνται τα υποθηκοφυλακεία του ιστορικού αρχειακού υλικού με σκοπό την αξιοποίηση του (Αμοργός, Ίος, Κέα), αφού αποτελεί μέρος της ιστορίας των νησιών.
Δημιουργία Κέντρου έρευνας Κυκλαδικής Λαογραφικής σε συνεργασία με το Κέντρο Λαογραφίας Ακαδημίας Αθηνών.
Συλλογή λαογραφικού υλικού, λαϊκών παραδόσεων, εθίμων, γλωσσικών ιδιωμάτων, λαϊκής ποίησης, μουσικής, χορού, αθλημάτων, παραμυθιών, παραδοσιακών ασχολιών, εργαλείων, υφαντικής, αγγειοπλαστικής, πανηγυριών και γιορτών.
Στήριξη, ενίσχυση και προβολή των ετήσιων θεματικών πολιτιστικών εκδηλώσεων-συναντήσεων ευρείας κλίμακας, όλων των Κυκλαδιτών και συλλογική παραγωγή πολιτιστικών γεγονότων στο πρότυπο της συνάντησης της “Πνευστών-Τσαμπούνας” ή του «Φεστιβάλ Κυκλαδικής Γαστρονομίας Νικόλαος Τσελεμεντές» στη Σίφνο.
Επιχορήγηση συνάντησης λαϊκών οργανοπαιχτών σε ένα νησί κάθε χρόνο
Επιχορήγηση Συλλόγων και Φορέων για τη συμμετοχή τους σε κοινές κυκλαδικές δράσεις που απαιτούν έξοδα εισιτηρίων, διαμονής και διατροφής.
Ετήσιος θεσμός πολιτιστικού νησιού ή χωριών στις Κυκλάδες.
Σύγχρονη προβολή με καινοτομία στην ηλεκτρονική-διαδικτυακή ξενάγηση στα μνημεία και μουσεία.
Δημιουργία πλατφόρμας για τη δωρεάν ανταλλαγή πολιτιστικών δραστηριοτήτων μεταξύ συλλόγων, θιάσων, συγκροτημάτων. Με τη δυνατότητα διάχυσης των πολιτιστικών δράσεων σε όλη την Ελλάδα και συνεργασίας μεταξύ των μελών αυτών των συλλογικοτήτων.
Δημιουργία διαδικτυακού τόπου, ημερολογιακού προγράμματος όλων των Κυκλαδίτικών εκδηλώσεων με σχετικές πληροφορίες
Ψηφιακή πληροφόρηση για αποφυγή αλληλοεπικαλύψεων σημαντικών πολιτιστικών εκδηλώσεων, με προσφορά της δυνατότητας τόσο στους μόνιμους κατοίκους όσο και στους επισκέπτες να προγραμματίζουν τη συμμετοχή τους σε αυτές.
Ενθάρρυνση της ζωντανής συνέχισης του λαϊκού πολιτισμού, με ενίσχυση τοπικών σχημάτων ελεύθερης δημιουργίας, μουσικών-χορευτικών, χειροτεχνικών συνεταιρισμών και το στήσιμο ανοικτών πολιτιστικών δομών στα νησιά.
Δημιουργία Μουσικού σχολείου στη Σύρο για την ανάπτυξη της μουσικής παιδείας.
Δημιουργία θεσμών μαθητείας τεχνών του λαϊκού πολιτισμού των Κυκλάδων (υφαντική, αγγειοπλαστική, καλαθοπλεκτική, οργανοποιία κ.ά.)
Συλλογή παραδοσιακού μουσικολογικού υλικού και δημιουργία ντοκιμαντέρ για τη λαϊκή μουσική και ποίηση.
Ενίσχυση γυναικείων συνεταιρισμών παραδοσιακής υφαντικής τέχνης στη Νάξο
Ενίσχυση παραδοσιακής αγγειοπλαστικής, καλαθοπλεκτικής, ξυλογλυπτικής τέχνης
Ένταξη των λαϊκών πνευστών του Κυκλάδων (Αιγαίου) στον κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ουνέσκο.
Επαφή των νησιωτών, ιδιαίτερα των απομονωμένων περιοχών, με τα σύγχρονα καλλιτεχνικά δημιουργήματα. Προώθηση των Φεστιβάλ Σύγχρονων Τεχνών.
- Φεστιβάλ Νάξου-Πύργος Μπαζαίου
- Γιορτή Γκράφιτι στη Σύρο
- Μουσικές-Θεατρικές παραστάσεις σε χωριά
- Επιδότηση Κινηματογραφικού Φεστιβάλ Άνδρου
- Ενίσχυση και υποστήριξη θεσμών ανταλλαγής διαμονής καλλιτεχνών από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες (κατά το πρότυπο και όχι μόνο του Σπιτιού του Συγγραφέα που βρίσκεται στις Λεύκες της Πάρου κλπ).
Έγκαιρη στελέχωση όλων των επισκέψιμων αρχαιολογικών χώρων και μουσείων με φύλακες. Δεν έχει επιτευχθεί ακόμα με αποτέλεσμα πολλοί χώροι στις Κυκλάδες να είναι κλειστοί ή ελλιπώς φυλασσόμενοι. Αποδοχή και θεσμοθέτηση της εθελοντικής προσφοράς της τοπικής κοινωνίας μέσα από συλλογικότητες της στην αξιοποίηση των μνημείων. Να υπάρξει δυνατότητα να ανοίγουν οι χώροι αυτοί και κατά τις απογευματινές ώρες όπως στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες.
- Στελέχωση του Ιστορικού Αρχείου Νάξου με το προσωπικό του οργανογράμματος.
- Αντιμετώπιση τεχνικών προβλημάτων που καθιστούν αδύνατη τη λειτουργία του ηλεκτρονικού εισιτηρίου και της μηχανογράφησης
Χρηματοδότηση Δήμων με υποχρέωση κατανομής των ενισχύσεων στους συλλόγους με αποδεδειγμένη, υψηλή πολιτιστική δράση και αντικειμενικά κριτήρια αξιολόγησης.
- Χρηματοδότηση πολιτιστικών συναντήσεων, μουσικών σχολείων κ.λ.π.
- Χρηματοδότηση πολιτιστικών συναντήσεων, παραδοσιακής μουσικής, εικαστικών, αγροδιατροφικών κτλ
- Ενίσχυση Θεατρικών ομάδων, χορωδιών, βιβλιοθηκών
Ενθάρρυνση δημιουργίας δημοτικών – ιδιωτικών πιστοποιημένων θεματικών μουσείων. Εκπόνηση μουσειολογικών μελετών και εκσυγχρονισμός των υπαρχόντων μουσείων και μουσειακών συλλογών των νησιών, με μέριμνα για την επικαιροποίηση της λειτουργίας τους στην νέα ψηφιακή εποχή.
- Πιστοποίηση δημοτικών Μουσείων Απεράθου Νάξου
Πιστοποίηση και χαρακτηρισμός των παλαιών λιθόστρωτων δρόμων και μονοπατιών του περιηγητικού δικτύου των Κυκλάδων ως Διαδρομών Πολιτιστικού Ενδιαφέροντος.
Αποκατάσταση παλαιών ιστορικών κτηρίων από του Δήμους ή ΝΠΔΔ-ΝΠΙΔ, ιδιώτες και παραχώρησή τους για δημιουργία πολιτιστικών δράσεων. Αποκατάσταση αρχιτεκτονικών Συνόλων, παραδοσιακών οικισμών και κτιρίων. Παραδοσιακών παραγωγικών εγκαταστάσεων (μύλων, νερόμυλων, ελαιοτριβείων, οινοποιείων, καρνάγιων, σκαφών) και βιομηχανικών (εργοστασίων, ορυχείων και εγκαταστάσεων)
- Αποκατάσταση μεγάρου Καθολικών Μοναστικών Ταγμάτων (Ιησουιτών – Λαζαριστών – Σαλεσιανών) στα Καλαμίτσια Νάξου.
- Αποκατάσταση ιστορικού κέντρου Ερμούπολης.
- Παραχώρηση δημοτικών ακινήτων που δεν χρησιμοποιούνται για την δημιουργία στέγης τεχνών στη Σύρο.
- Αποκατάσταση Παλαιού Γυμνασίου Τραγαίας και μετατροπή σε ΠΚ.
- Αποκατάσταση κτιρίων υπηρεσίας σμύριδας στη Μουτσούνα Νάξου.
- Χρηματοδότηση για την επισκευή του δημοτικού κινηματοθεάτρου Αιολίς στη Τήνο (Στέγη για την θεατρική Ομάδα, την κινηματογραφική λέσχη και άλλες πολιτιστικές δραστηριότητες).
- Αξιοποίηση του παλαιού Ξενία (ΤΑΙΠΕΔ) στη Χώρα της Άνδρου και μετατροπή του σε Πολιτιστικό Κέντρο.
- Απόδοση στο Δήμο Τήνου του παλαιού Σφαγείου, ιδιοκτησίας ΕΤΑΔ για πολιτιστική αξιοποίηση.
- αξιοποίηση εγκαταλελειμμένου δημοτικού κτιρίου «Ρεδιάδειο» στη Κέα με κατάλληλη προσαρμογή του «Φιλόδημου» στη μικρή κλίμακα των νησιών.
- Επιδότηση του μεγάλου κόστους αποκατάστασης κτιρίων σε παραδοσιακούς οικισμούς.
- Δυνατότητα στους ιδιοκτήτες παραδοσιακών ξύλινων αλιευτικών σκαφών να τα μετατρέπουν σε τουριστικά αντί να τα καταστρέφουν. Έτσι και μια παράδοση αιώνων διατηρείται, και μια παραδοσιακή τέχνη συνεχίζει να έχει αντικείμενο, και ένα καινούργιο τουριστικό προϊόν μπορεί να δημιουργηθεί.
- Ανάδειξη και συντήρηση παραδοσιακών παραγωγικών εγκαταστάσεων (πχ ανεμόμυλοι, οινοποιεία, λιοτρίβια) τόσο για εκπαιδευτικούς όσο και για ερευνητικούς/ιστορικούς και για τουριστικούς σκοπούς.
Ανάδειξη των μεταλλείων-ορυχείων 20 νησιών, μεταλλευτικές στοές, βιομηχανικές εγκαταστάσεις επεξεργασίας, μηχανές, πυλώνες, καμίνια, σκάλες φόρτωσης, κτήρια διοικητηρίων και εργατικών κατοικιών. Ανάδειξη των μεταλλείων του Ορκού Κέας και της
Αξιοποίηση μνημείων για τη διοργάνωση μιας ετήσιας εκδήλωσης σε ασφαλή χώρο, μέσα ή έξω από αυτό, στο πρότυπο της «Πανσελήνου του Αυγούστου».
- Πρόταση στο Ναό της Δήμητρας και Κόρης στο Σαγκρί Νάξου.
Δημιουργία δικτύου των νησιών των Κυκλάδων που αποτέλεσαν μαρτυρικούς τόπους εξορίας πολιτικών προσώπων, στελεχών του εργατικού κινήματος και αναμορφωτήρια στρατιωτών. Το πρώτο, η Μακρόνησος αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ιστορίας των Κυκλάδων ως μαρτυρικών τόπων εξορίας, εξαρχής υπαγόταν και υπάγεται διοικητικά στην Κέα. Η διοικητική της παραμονή στην Κέα για κανένα λόγο δεν την βλάπτει ή δημιουργεί προβλήματα στην διάσωση και ανάδειξή της, ώστε να ξενίζουν σκέψεις για την αλλαγή του διοικητικού της καθεστώτος. Το δεύτερο είναι η Γυάρος, όπου οι φυλακές καταρρέουν και τα μνήματα που υπάρχουν εξαφανίζονται από την παραμέληση και τα φυσικά στοιχεία. Αυτή υπάγεται στον Δήμο Σύρου-Ερμούπολης, ενώ υπάρχουν και άλλα νησιά, όπως Ανάφη, Σίκινος, Φολέγανδρος κ.λ.π.
- Αποκατάσταση των κτηρίων και εγκαταστάσεων σε Γυάρο, Μακρόνησο.
- Ιστορική έρευνα για τις κοινότητες των πολιτικών εξόριστων στα νησιά. Δημιουργία ιστορικών ντοκιμαντέρ.
- Δημιουργία μικρών μουσείων ή φιλοξενία στα λαογραφικά μουσεία των νησιών, στοιχεία της ζωής των εξόριστων.

11.Αθλητισμός στις Κυκλάδες

Μέσα στο περιβάλλον της μονοκαλλιέργειας του τουρισμού, της εισβολής της κοσμοπολίτικης κουλτούρας, της εκτόπισης των αξιών της νησιωτικής κοινωνίας, η συνεχής ανάπτυξη του Αθλητισμού στα νησιά των Κυκλάδων αποτελεί ένα αισιόδοξο μήνυμα αντίστασης και υγείας της νεολαίας.

Τα δεκάδες Κυκλαδικά πρωταθλήματα (40), με τον υγιή ανταγωνισμό και την αθλητική άμιλλα των τοπικών κοινωνιών, συμβάλουν σε σημαντικό βαθμό στην διατήρηση της κυκλαδικής συνείδησης, στη δημιουργία ενός ενιαίου περιβάλλοντος προόδου και στη διαμόρφωση αυριανών πολιτών πρωτοπόρων στην ανάπτυξη των Κυκλάδων.

Με τη φιλοσοφία αυτή, ο Αθλητισμός αποτελεί συστατικό μέρος του αναπτυξιακού υποδείγματος για τις Κυκλάδες.

Τα νέα παιδιά αγωνίζονται πρώτα κατά της νησιωτικότητας και δευτερευόντως στο άθλημα τους. Γι αυτό πρέπει να ενισχύονται ειδικά τα αθλητικά σωματεία των Κυκλάδων από τη Γ.Γ. Αιγαίου με ετήσια επιχορήγηση.

Να υπάρχει κλιμακούμενη έκπτωση ή vouchers στις συνεχείς ακτοπλοϊκές μετακινήσεις στους αθλητές, προπονητές, συνοδούς και πάντα δωρεάν στις επιδοτούμενες γραμμές.

Να κατασκευαστούν υποδομές άθλησης (κέντρα-προπονήτηρια) σε μικρά νησιά και απομακρυσμένες περιοχές οπού υπάρχουν σωματεία με πλούσια δράση.
Ενίσχυση των υποδομών με εξοπλισμό και ανθρώπινο ειδικευμένο προσωπικό.
Ενίσχυση και γενναία χρηματοδότηση στο μοναδικό ΕΑΚΝ στις Κυκλάδες, το ΕΑΚΝ Σίφνου, που βρίσκεται σε μη λειτουργήσιμη κατάσταση με προβληματικές εγκαταστάσεις, ανύπαρκτο εξοπλισμό και μηδενικό προσωπικό.
Κατασκευή κλειστών γυμναστηρίων στη Πάρο, Τήνο, Μύκονο και κλειστού προπονητηρίου στην ορεινή Νάξο.
Κατασκευή ταρτάν στίβου και διαμόρφωση χώρων υποδομής, αποδυτήρια, αίθουσα γυμναστικής στο στάδιο Μήλου. (ενταγμένο στο ΠΔΕ ΓΓΑ 2018)
Κατασκευή γηπέδων 5×5 στην Αμοργό και μικρά νησιά
Σύνδεση του αθλητισμού με το τουρισμό μέσα από τοπικά ή διανησιακά ή Κυκλαδικά ή διεθνή αθλητικά γεγονότα.
Ενίσχυση, προβολή και σύνδεση των αγώνων δρόμου, ορεινού δρόμου και ποδηλασίας που ήδη διοργανώνονται μεμονωμένα από πολλά νησιά.
Διοργάνωση διεθνών αγώνων διαφορετικών αθλημάτων αξιοποιώντας τις διαφορετικές εγκαταστάσεις κάθε νησιού.
Αναβίωση αρχαίων αθλημάτων που έσβησαν μεταπολεμικά.
Παγκυκλαδική αξιοποίηση αθλητικών υποδομών με την ενσωμάτωση στο προϋπολογισμό τους, ειδικής χρηματοδότησης για την μετακίνηση και διαμονή των συμμετεχόντων αθλητών από τα άλλα νησιά.
Ενίσχυση Ναυταθλητισμού.
Κατοχύρωση νομικού καθεστώτος για την λειτουργία των Ναυτικών Ομίλων, στον αιγιαλό και παραλία, τηρώντας αυστηρά, τους κανονισμούς λιμένος, και την σχετική νομοθεσία, με νομοθετική ρύθμιση στον αθλητικό νόμο, (2725/99 (ΦΕΚ 45 Α΄) και αναβάθμιση του ρόλου των ναυτικών ομίλων.
Ενίσχυση σωματείων Πάρου, Αντιπάρου, Τήνου, Κέας
Παραχώρηση παραλίας στη Σαντορίνη
Οργάνωση Εθελοντικής Ομάδας Θαλάσσιας Αρωγής (Ε.Ο.Θ.Α.-ΝΑΟ ΚΕΑΣ)
Ενίσχυση, αξιοποίηση και αναβάθμιση των αθλητικών σχολικών εγκαταστάσεων ώστε να αποτελέσουν χώρους για αθλητικά γεγονότα και εκτός της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

12.Το Κυκλαδίτικο Περιβάλλον

Το μοναδικό και ευαίσθητο φυσικό περιβάλλον των νησιών, στεριανό και θαλασσινό, είναι ταυτισμένο με την φυσιογνωμία των Κυκλάδων. Αποτέλεσε επί χρόνια βασικό παράγοντα της ανάπτυξης όλων των παραγωγικών δραστηριοτήτων.

Σήμερα, όλοι σχεδόν οι κλάδοι της παραγωγής, τουρισμός, οικοδομή, γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία, ενέργεια, λατομεία, ορυχεία, βιομηχανία, υποδομές και διαβίωση κατοίκων – επισκεπτών, επιβαρύνουν το περιβάλλον. Στο προτεινόμενο αναπτυξιακό υπόδειγμα είναι ανεκτές οι παρεμβάσεις στο περιβάλλον που δεν προκαλούν ανεπίστρεπτες βλάβες σε ευαίσθητα σημεία ή υπάρχει η δυνατότητα αειφορικής απόκρισης του οικοσυστήματος, και πάντα μέσα στο πλαίσιο της φέρουσας ικανότητας του νησιού και του πόρου.

Είναι όμως τόση η συσσωρευμένη επιβάρυνση σε ορισμένα καθοριστικά σημεία των νησιών (υδροφόρος ορίζοντας, γεωργική γη, ορεινοί όγκοι, ποσειδωνίες, αιγιαλοί, ΧΑΔΑ) που πριν από οποιαδήποτε αναπτυξιακή δράση, πρέπει να σχεδιαστεί η αποκατάστασή τους (π.χ. αντιστροφή υφαλμύρωσης-νιτρορύπανσης λιβαδιού Νάξου, Σύρου, Θήρας) και η άμεση προστασία τους από επιπλέον επιβάρυνση.

Προτείνεται:

Η αποκατάσταση και αυστηρή θεσμική προστασία των αμμοθινών, υγροτόπων, προστατευόμενων περιοχών, γεωργικής γης, αναβαθμίδων, βοσκήσιμων (θαμνώδων-δασικών) εκτάσεων, υδροφόρου ορίζοντα, αιγιαλών και παραλιών από παρεμβάσεις.
Αποκατάσταση του συστήματος αμμοθινών Πλάκας και Λαγγούνας Νάξου
Απαγόρευση ενοικίασης μικρών παραλιών για ομπρέλες στα Κουφονήσια
Απαγόρευση μηχανοκίνητων σπορ στις αμμοθίνες.
Λειτουργία του γραφείου της κτηματικής εταιρείας στη Νάξο.
Η προστασία από εξολόθρευση θαλάσσιων ειδών και άγριας ορνιθοπανίδας από λαθροθηρία.
Απελευθέρωση παραλιακής ζώνης στη Σχοινούσα, Ίο, Μύκονο κτλ που έχει περιφραχθεί από ιδιώτες και παράδοση της στη τοπική κοινωνία και στους επισκέπτες.
Η αποτροπή της καταστροφής των ορεινών όγκων με την εγκατάσταση των μεγάλων Αιολικών Πάρκων και των συνοδών έργων.
Η κατασκευή ΧΥΤΥ, ΒΙΟΚΑ, νέων δικτύων ύδρευσης, σε όλα τα νησιά και σε περιοχές νησιών, σε συνδυασμό με ανακύκλωση και εξοικονόμηση νερού.
Χρηματοδότηση ΒΙΟΚΑ Αιγιάλης και Κάτω Μεριάς Αμοργού
Κατασκευή Σταθμού Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων στην Αντίπαρο.
Κατασκευή δικτύων ύδρευσης στον Οικισμό Αγ. Γεωργίου και στην περιοχή Κάμπος Αντιπάρου.
Λύση προβλήματος με την ποιότητα του νερού στη Σίφνο
Το φυσικό περιβάλλον των νησιών και η θάλασσα μπορούν να αξιοποιηθούν για ήπιες τουριστικές δράσεις, πεζοπορίες στη φύση, παρατήρηση άγριας ορνιθοπανίδας, βλάστησης κτλ, δημιουργία περιβαλλοντικών πάρκων και μικτών διαδρόμων ανάμεσα στα νησιά, υποβρύχιες διαδρομές και εξερευνήσεις.
Εφαρμογή του νόμου και απένταξη των υγροτόπων των Κυκλάδων από το ΤΑΙΠΕΔ και δημιουργία περιβαλλοντικών πάρκων.
Η αξιοποίηση της Επιτροπής Διαχείρισης των Περιοχών NATURA 2000 για την προστασία τους και η δημιουργία υποεπιτροπών ανά ομάδα νησιών και περιοχών.
Περιβαλλοντολογική εκπαίδευση
Λειτουργία Περιβαλλοντικού Σχολείου στην Αμοργό.
Λειτουργία Περιβαλλοντικού Σχολείου στις Τρίποδες Νάξου σε υπάρχουσα υποδομή.
Συλλογή κατεργασία, μεταποίηση, ενεργειακή αξιοποίηση υγρών αποβλήτων, οργανικών, υπολειμμάτων οινοποιιών, ελαιουργείων για παραγωγή οργανικών λιπασμάτων με κομποστοποίηση και ενέργειας από βιομάζα.
Προστασία και αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος από βιομηχανικές – μεταλλευτικές δράσεις
Αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος από τα παλαιά λατομεία (Μήλος, Νάξος, Τήνος, Πάρος) και ανεξέλεγκτα σημεία λήψης υλικών δημοσίων έργων (Τήνος, Νάξος).
Κλείσιμο του αγωγού διοχέτευσης στη θάλασσα σκόνης του μπετονίτη στη Μήλο.
Εφαρμογή των νέων όρων διαχείρισης βιομηχανικών αποβλήτων.
Βασικό στοιχείο του Αναπτυξιακού Σχεδίου είναι η χάραξη ειδικής πολιτικής διαχείρισης των υδάτινων πόρων ανά νησί, της προστασίας των εδαφών του από την ερημοποίηση, εξεταζόμενα κάτω από το πρίσμα της κλιματικής αλλαγής που ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη. Τα δύο αυτά θέματα είναι μείζονα, κοινά για όλα τα νησιά, πρέπει να αντιμετωπιστούν τα επόμενα χρόνια με μελέτες και συγκεκριμένα μέτρα (φράγματα ανάσχεσης, επισκευή αναβαθμίδων και καλλιέργεια τους, απαγόρευση βόσκησης, αναγέννηση-βελτίωση βοσκοτόπων, φυτεύσεις) και επανάχρηση νερού ΒΙΟΚΑ, αειφορική χρήση γεωτρήσεων. Μικρά φράγματα, ταμιευτήρες, δίκτυα άρδευσης, αλλαγή καλλιεργειών και μεθόδων ποτίσματος, οικιακές δεξαμενές, αλλαγή στη σχέση κλειδιά-αστέρια πισίνες, αντικατάσταση και έλεγχος δικτύων ύδρευσης.
- Καμπάνια ενημέρωσης των επαγγελματιών, επισκεπτών και κατοίκων για το πρόβλημα της λειψυδρίας, την παραδοσιακή οικονομία και προσεκτική χρήση, για την αξία της συλλογής βρόχινου νερού σε οικιακές δεξαμενές και το κόστος των αφαλατώσεων σε ποιότητα νερού, ενέργεια και χρήματα.
- Δημιουργία αφαλατώσεων στα περισσότερα νησιά.
- Δημιουργία φραγμάτων για άρδευση και έλεγχος γεωτρήσεων και πηγαδιών της Αμοργού.

13.Το θαλάσσιο περιβάλλον των Κυκλάδων

Το θαλάσσιο περιβάλλον αποτελεί τον σημαντικότερο φυσικό πόρο του νησιωτικού συμπλέγματος των Κυκλάδων, επηρεάζεται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες και την κλιματική αλλαγή. Οι καθαρές θάλασσες, η ευρωστία του θαλάσσιου οικοσυστήματος και η διατήρηση των φυσικών χαρακτηριστικών της παράκτιας ζώνης είναι ουσιαστικής σημασίας για τα νησιά των Κυκλάδων.

Η διατήρηση των οικοσυστημάτων του αιγιαλού, των φυσικών απορροών, των παράκτιων υδροτόπων και των αμμοθινών, είναι σημαντική για το θαλάσσιο οικοσύστημα, αλλά και για τα θαλάσσια αποθέματα.

Προστασία από:

Την απόρριψη στην θάλασσα αστικών λυμάτων ή λάσπης από βιολογικούς καθαρισμούς, στερεών αποβλήτων από χωματερές κοντά στις ακτές ή σε ρέματα
Τη τεράστια συσσώρευση πλαστικών, που σκοτώνουν πολλά είδη θαλάσσιων ψαριών, ερπετών και θηλαστικών, αλλά -καθώς διασπώνται σε μικροπλαστικά- μπαίνουν στην τροφική αλυσίδα.
Την αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων, λιπασμάτων και ορμονικών σκευασμάτων στην γεωργία, τα οποία μεταφέρονται στο θαλάσσιο περιβάλλον μέσω απορροών, ή μέσω του εδάφους, διαφορροποιούν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του θαλασσινού νερού, δημιουργώντας συνθήκες για διατάρραξη της ισορροπίας με απρόσμενες αλλαγές στο θαλάσσιο οικοσύστημα.
Τις οχληρές χρήσεις (ηχορρύπανση, φωτορρύπανση κ.α.) στην παράκτια ζώνη, που έχουν επιπτώσεις στο παράκτιο θαλάσσιο οικοσύστημα, καθώς η παράκτια ζώνη είναι σημαντική για διαφορετικά στάδια της ζωής των θαλάσσιων οργανισμών (αναπαραγωγή, νεαρά στάδια).

Μέτρα:

Ανέλκυση του κρουαζιερόπλοιου «Sea Diamond» στη Θήρα, με εφαρμογή του ισχύοντος νομικού πλαισίου.
Προστασία της θαλάσσιας χελώνας καρέτα-καρέτα από δολοφονικές επιθέσεις ψαράδων στη Νάξο.
Προστασία της θαλάσσιας περιοχής της Αμοργού ( τρεις ζώνες) και Σίφνου

14.Χωροταξικό στις Κυκλάδες

Ένα σχέδιο βιώσιμης ανάπτυξης απαιτεί την ύπαρξη του επικαιροποιημένου χωροταξικού του Νοτίου Αιγαίου, μέσα στο πλαίσιο του οποίου πρέπει να εξεταστεί το σύμπλεγμα των Κυκλάδων ως αυτοδύναμη χωροταξική ενότητα.

Ο όρος βιώσιμη ανάπτυξη, δεν υποδηλώνει την δημιουργία με κάθε τρόπο οικονομικού πλεονάσματος, στα πλαίσια υλοποίησης προϋπολογισμών. Υποδηλώνει την απόλυτη κάλυψη των ανθρώπινων αναγκών των πολιτών, και όσων επισκέπτονται τα νησιά για προσωρινή η παρατεταμένη διαμονή. Και κάλυψη ανθρώπινων αναγκών πρέπει να σημαίνει δημιουργία συνθηκών αξιοπρεπούς διαβίωσης, δηλαδή, διασφάλιση μόνιμης εργασίας, μόνιμης και ιδιόκτητης κατοικίας, δωρεάν παροχής υπηρεσιών υγείας παιδείας και πολιτισμού, ύπαρξη ελεύθερου χρόνου, δυνατοτήτων προγραμματισμού και πραγμάτωσης προσωπικών επιλογών, χωρίς εξαρτήσεις και υποταγές σε πολιτικά κέντρα. Βιώσιμη Ανάπτυξη είναι η αξιοποίηση των φυσικών πόρων προς όφελος του συνόλου της κοινωνίας των νησιών, χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς, με απόλυτο σεβασμό στο φυσικό, ανθρωπογενές, οικιστικό και πολιτισμικό περιβάλλον, στα πλαίσια της αειφορίας, σε βαθμό δηλαδή που δεν θα απειλούνται ή θα καταστρέφονται οι δυνατότητες αναπαραγωγής ή διατήρησης αυτών των πόρων, και επιμένουμε, αξιοποίηση μόνο για την κάλυψη των αναγκών μας. Ξεκάθαρα, ανάπτυξη, δεν είναι η ανάθεση κατασκευής μεγάλων έργων σε εργολάβους για να μετακινούν γαίες και να σκυροδετούν. Είναι η κατασκευή απαραίτητων έργων και υποδομών για τις ανάγκες μας, στην κλίμακα και στα όρια της φέρουσας ικανότητας των νησιών μας.

Προτείνεται:

Τα νέα ειδικά χωροταξικά, Τουρισμού, ΑΠΕ, κτλ, πρέπει να πάρουν υπόψη τους τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των νησιών και των Κυκλάδων συνολικά. Πρέπει να εκπονηθούν τοπικά χωρικά σχέδια σε κάθε νησί και να προχωρήσουν τα τοπικά σχέδια διαχείρισης απορριμμάτων.
Στην σύνταξη των νέων τοπικών χωρικών σχεδίων πρέπει να πάρει μέρος το υπουργείο Αγροτικής ανάπτυξης με τις θέσεις του για την προστασία των γεωργικών γαιών και της διαχείρισης των βοσκοτόπων με τους αντίστοιχους χάρτες.
Στην σύνταξη των νέων τοπικών χωρικών σχεδίων πρέπει να πάρει μέρος το υπουργείο Ναυτιλίας και νησιώτικης πολιτικής, καθώς και αυτό του τουρισμού, για την ενσωμάτωση της θαλάσσιας χωροταξίας σε ενιαίο σχεδιασμό.
Επειδή οι θαλάσσιες συγκοινωνίες είναι βασικός πυλώνας ενοποίησης και ανάπτυξης του χώρου του αρχιπελάγους, να προκηρυχτεί άμεσα ειδικό χωροταξικό για την ακτοπλοΐα.
Άμεση θεσμοθέτηση των προσωρινών γραμμών Αιγιαλού και παραλίας όπως έχουν προταθεί από το ΥΠΕΝ και επικύρωση με τον τρόπο επικύρωσης των Δασικών Χαρτών, από τις υπηρεσίες δόμησης ΟΤΑ, κατά τόπους λιμεναρχεία και κτηματική εταιρεία.
Να ζητηθούν εγκαίρως και λεπτομερώς οι θέσεις και προτάσεις των τοπικών κοινωνιών μέσω της ΤΑ, περιβαλλοντικών και επαγγελματικών φορέων.

15.Ενέργεια διασύνδεση και αυτονομία

Η ενεργειακή διασύνδεση των νησιών είναι ένα πρωτόγνωρο γεγονός ενοποίησής τους γιατί ανατρέπει το μοντέλο της απομόνωσης, της ασυνέχειας, των αυτόνομων λύσεων αυτάρκειας και ενοποιεί, δένει, συνδέει τοπικές οικονομίες και κοινωνίες σε ένα κοινό πλαίσιο που πρέπει όλα τα νησιά να συμβάλλουν ισότιμα.

Η ενεργειακή επάρκεια, ως βασικός παράγοντας κάθε ανάπτυξης, εξασφαλίστηκε για τα περισσότερα νησιά με την διασύνδεσή τους στο εθνικό δίκτυο. Η διασύνδεση, όμως, αντίστροφα μπορεί να τροφοδοτεί το Εθνικό Δίκτυο με την παραγόμενη αιολική, ηλιακή ή κυματική ενέργεια στα νησιά.

Στο αναπτυξιακό σχέδιο προτείνεται η χρήση μορφών ΑΠΕ (αιολική ενέργεια, γεωθερμία, βιομάζα κτλ )συμβατών με το νησιωτικό περιβάλλον, η εγκατάστασή τους σε περιοχές που δεν θα έχουν επιπτώσεις στην ορνιθοπανίδα, στο πολιτιστικό τοπίο, στο αγροτικό οικοσύστημα και πάντα σε συμφωνία με τα τοπικά χωροταξικά.

Επίσης, στα μη διασυνδεμένα νησιά, προτείνεται η ενεργειακή αυτονομία, με εφαρμογή καινοτόμων τεχνολογιών ΑΠΕ, στο πρότυπο των Ενεργειακών Κοινοτήτων. Το παράδειγμα της Σίφνου με την πρώτη Ενεργειακή Κοινότητα στην Ελλάδα και πρόταση κατατεθειμένη στη ΡΑΕ αφού πρώτα επιλέχθηκε δημοκρατικά ο τρόπος, τα μέσα και το μείγμα ΑΠΕ που ταιριάζει στο συγκεκριμένο νησί, από τους ίδιους τους κατοίκους του, είναι το μοντέλο με το οποίο θα πρέπει να αντιμετωπιστεί το ζήτημα της ενέργειας στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά.

Η εξαγωγή καθαρής ενέργειας από ανεμογεννήτρες για την ενίσχυση του εθνικού μίγματος ισοδυναμεί με εξαγωγή αειφορίας από τα νησιά, δηλαδή ανάλωση οικοσυστημάτων, τοπίου και ζημία του μεγαλύτερου μέρους της κοινωνίας. Προτείνεται να υπάρχει ανώτατο όριο παραγωγής το οποίο θα προκύψει από ειδική μελέτη, που θα καθορίσει την μέγιστη παραγόμενη ισχύ κάθε νησιού με περιορισμένη φέρουσα ικανότητα, με ποιους όρους και προϋποθέσεις, με ποιες συνέπειες και παράπλευρες απώλειες, με γνώμονα την προστασία των πόρων που δεν αντικαθίσταται και έχοντας τη συμφωνία των φορέων της κοινωνίας των πολιτών.

Οι κοινωνίες των νησιών, με υπευθυνότητα απέναντι στην κλιματική αλλαγή και αλληλεγγύη μεταξύ τους, με δημοκρατικές διαδικασίες θα αποφασίσουν την έκταση, την ένταση και τον τρόπο αξιοποίησης του ενεργειακού δυναμικού της περιοχής τους.

Ένταξη της Αμοργού στα Έξυπνα ενεργειακά νησιά (ισχύος 0,8 MW έως 2,9 MW).
Να ενισχυθεί το σχέδιο της Συνεταιριστικής Σίφνου για υβριδικό Σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με αντλησιοταμίευση και τη χρήση ΑΠΕ.
Ενεργειακή αναβάθμιση δημοτικών κτιρίων και λήψη μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας.

16.Κυκλαδικές Υποδομές Δημοσίου συμφέροντος

Βασικό χαρακτηριστικό του νέου υποδείγματος είναι η αλλαγή φιλοσοφίας στην κατασκευή και λειτουργία των υποδομών δημοσίου συμφέροντος. Πέρα από τις απαραίτητες τοπικές υποδομές σε κάθε νησί (Κ.Υ., Σχολεία, ΒΙΟΚΑ, ΧΥΤΥ ή ΚΜ, δίκτυα ύδρευσης, λιμάνια), οι μεγάλες υποδομές (Υγείας, Παιδείας, Αεροδρόμια, Αθλητικά Κέντρα, Κέντρα Πολιτισμού) αξιοποιούνται με κατάλληλες συμπληρώσεις και τη δυνατότητα ενδοκυκλαδικής επικοινωνίας ώστε να αποτελούν κοινό κτήμα όλων των Κυκλαδιτών.

Όλα τα έργα υποδομών για όλους τους τομείς της οικονομίας δεν είναι δυνατόν να χωροθετούνται αυτοτελώς πριν από την ολοκλήρωση του χωρικού σχεδιασμού της περιφέρειας ή άλλου χαμηλότερου γεωγραφικού επιπέδου.

Παλαιές και νέες υποδομές αποκτούν Κυκλαδίτικη υπεραξία.

Μέτρα :

Προτεραιότητα έχουν τα νησιά που υπολείπονται σε βασικές υποδομές. Η επιβάρυνση κατά την τουριστική περίοδο καθιστά το πρόβλημα υπαρξιακό για κάποια νησιά. Δίκτυα ύδρευσης, Λύμματα, Απορρίματα πρέπει να αντιμετωπιστούν ταχύτατα. Η κατασκευή ΧΥΤΥ, ΒΙΟΚΑ, νέων δικτύων υδρευσης, σε όλα τα νησιά και σε περιοχές νησιών, σε συνδυασμό με ανακύκλωση και εξοικονόμηση νερού.
Χρηματοδότηση ΒΙΟΚΑ Αιγιάλης και Κάτω Μεριάς Αμοργού
Κατασκευή Σταθμού Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων στην Αντίπαρο.
Κατασκευή δικτύων ύδρευσης στον Οικισμό Αγ. Γεωργίου και στην περιοχή Κάμπος Αντιπάρου.
Λύση προβλήματος με την ποιότητα του νερού στη Σίφνο
Νέα Λιμάνια (Νάξου, Πάρου, Σαντορίνης, Σύρου).
Εκσυγχρονισμός Αεροδρομίων (Νάξου, Σύρου, επέκταση της Μήλου, επέκταση και κτιριακά Πάρου ώστε να γίνει διεθνές).
ΒΙΟΚΑ μεγάλων και μικρών οικισμών. (Μήλος κατασκευή 3 νέων Βιολογικών καθαρισμών , χωριά Νάξου κτλ)
Απορρίμματα (αποκαταστάσεις, ΧΥΤΥ, σταθμοί μεταφόρτωσης, πράσινα σημεία) με έμφαση στη Μήλο.
Αγροτική οδοποιία με συνολική μελέτη για αξιοποίηση παραγωγικών περιοχών.
Πρόγραμμα δημόσιας στέγης στα νησιά με υπηρεσίες, επαρχεία και νοσοκομεία.

17.Υγεία στις Κυκλάδες

Ένας μικρός απολογισμός στον τομέα της Υγείας στις Κυκλάδες με αξιολόγηση των δράσεων του Υπουργείου στην κατεύθυνση παροχής Δωρεάν υπηρεσιών Υγείας μέσα από το Δημόσιο σύστημα, αναμφισβήτητα καταλήγει στην μεγάλη αναβάθμιση αυτού του τομέα με την ανασυγκρότηση των δυο Νοσοκομείων Σύρου και Νάξου, την έναρξη λειτουργίας του τρίτου στην Σαντορίνη καθώς και την δημιουργία ΕΚΑΒ Κυκλάδων στην Ερμούπολη. Σχετικά βελτιωμένη εμφανίζεται και η στελέχωση των Αγροτικών και Περιφερειακών Ιατρείων, λόγω των κινήτρων που νομοθετήθηκαν, με ενισχυμένο τον ιατροτεχνολογικό τους εξοπλισμό.

Η καταγεγραμμένη αυξημένη επισκεψιμότητα στα τρία Νοσοκομεία είναι χαρακτηριστική της βελτίωσης της παροχής αυτών των Υπηρεσιών στις κοινωνίες των Νησιών που εδράζονται.

Από την άλλη πλευρά παραμένουν αρκετά ζητήματα:

Η αδυναμία διάχυσης των υπηρεσιών υγείας στο σύνολο των νησιών του Νομού με αποτέλεσμα την έντονη διαφοροποίηση στην δυνατότητα πρόσβασης σ’ αυτές μέσα στα όριά του.
Οι Δυτικές και οι Βόρειες Κυκλάδες, είναι πρακτικά αποκλεισμένες από τα Νοσοκομεία του Νομού και κατευθύνονται κύρια στην Αθήνα για την αντιμετώπιση των σοβαρών προβλημάτων Υγείας, με ότι αυτό συνεπάγεται σε κόστος και ταλαιπωρία για τους ασθενείς και τις οικογένειές τους.
Τα Κ.Υ., παρότι έχουν σημαντικά στελεχωθεί, εξακολουθούν να έχουν ελλείψεις σε βασικές ειδικότητες.
Τα αγροτικά Ιατρεία έχουν αντικειμενικά περιορισμένες δυνατότητες.
Οι περιοδεύουσες ΜΚΟ κατά τους θερινούς μήνες για την εξασφάλιση πελατών ή ψήφων κατά το δοκούν, είναι μια άλλη εκδοχή συνήθως υποβαθμισμένων υπηρεσιών Υγείας, που συχνά εμφανίζεται στα μικρά νησιά.
Ο αποκλεισμός και η περιθωριοποίηση των μικρών κυρίως νησιών μας, είναι καθεστώς πολλών δεκαετιών και μοιάζει ανυπέρβλητος.

Με αυτά τα δεδομένα, αναδεικνύεται το παράδοξο των Κυκλάδων: η λειτουργία των τριών νοσοκομείων, χωρίς την εξασφάλιση της συγκοινωνίας που θα επέτρεπε ένα ολοκληρωμένο σχεδιασμό και την απολαβή των υπηρεσιών τους από το σύνολο των κατοίκων του Νομού. Η ανατροπή αυτής της κατάστασης που είναι σύμφωνη με το αναπτυξιακό υπόδειγμα για κυκλαδική αξιοποίηση των πόρων, πρέπει να αποτελέσει για την κυβέρνησή μια πρόκληση, που θα έχει πολλαπλά ευεργετικά αποτελέσματα.

Προτάσεις Σχεδιασμού:

Να μετατραπεί σταδιακά το νοσοκομείο της Σύρου από δευτεροβάθμιο σε τριτοβάθμιο. Ο Νομός Κυκλάδων αποτελεί τον μοναδικό Νομό χωρίς Τριτοβάθμιο νοσοκομείο.
Να εισαχθεί στον σχεδιασμό του Υπουργείου Υγείας η δημιουργία νέων εγκαταστάσεων του νοσοκομείου Σύρου με την αξιοποίηση της περιουσίας που διαθέτει, για την υλοποίηση του σχεδιασμού σε τριτοβάθμιο.
Αλλαγή των Οργανισμών των δύο Νοσοκομείων (Σύρου-Νάξου) προκειμένου να είναι εφικτή η περαιτέρω ανάπτυξή τους. Για λόγους εγγύτητας καλύτερης προσέγγισης των ζητημάτων πρέπει να γίνει η αποσύνδεση των δύο νοσοκομείων, δεδομένου ότι δεν προσέφερε τίποτα η διασύνδεση τους και να οριστούν δυο ξεχωριστά ΔΣ.
Να συσταθεί ένα συντονιστικό όργανο υγείας, κάτω από τη Β’ ΔΥΠΕ, για την παρακολούθηση και συντονισμό των τριών νοσοκομείων, των ΚΥ και των περιφερειακών ιατρείων στις Κυκλάδες.
Η Σύρος ενδείκνυται για την ανάπτυξη του Ιατρικού τουρισμού, διαθέτει νοσοκομείο, εξαιρετική μονάδα Τεχνητού Νεφρού και μπορεί με την αναβάθμισή του να εξυπηρετήσει τουρίστες που θα επισκέπτονται το νησί για ιατρικούς λόγους. Μια τέτοια ανάπτυξη θα απέφερε ισχυρή ανάπτυξη και έσοδα στα δημόσια ταμεία.
Το νοσοκομείο Θήρας αναβαθμίζει τον τουρισμό του νησιού αφού μπορεί να προσφέρει υψηλές ιατρικές υπηρεσίες και αίσθημα ασφάλεια στους επισκέπτες. Έτσι μπορούν να αναπτυχθούν τουριστικά προϊόντα με τη συμβολή ιατρικών υπηρεσιών, δηλαδή Ιατρικός τουρισμός.
Παραχώρηση στο ΓΝ-Κ.Υ Νάξου του όμορου οικοπέδου ιδιοκτησίας του Υπουργείου Γεωργίαςγια την εύρυθμη λειτουργία του και την περαιτέρω ανάπτυξή του, προκειμένου να αποτελέσει πραγματικά το τρίτο μεγάλο νοσοκομείο του νομού. Σύνταξη μελέτης ανάπτυξης του ΓΝ-Κ.Υ Νάξου.
Η Νάξος με την προσφάτως ιδρυθείσα μονάδα Τεχνητού νεφρού, την λειτουργία Χειρουργείων και την στελέχωση με καρδιολόγους, μπορεί να αναπτύξει επίσης τον Ιατρικό Τουρισμό, ενώ η περαιτέρω ανάπτυξή του ως νοσοκομείο θα συμβάλει πολλαπλάσια στον σκοπό αυτό.
Στελέχωση με Ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό του νοσοκομείου Σαντορίνης.
Αξιοποίηση της δωρεάς Μωραΐτη για δημιουργία μονάδας Τεχνητού Νεφρού στην Άνδρο.
Εξασφάλιση αγροτικών γιατρών εγκαίρως και όχι παραμονές καλοκαιριού.
Κυκλικός σχεδιασμός τριών δρομολογίων γύρω από τα τρία Νοσοκομεία του Νομού ή ανά Επαρχείο, έτσι ώστε μέσα σε μία μέρα ο κάτοικος των γύρω Νησιών, να μπορεί να επισκεφτεί το πλησιέστερο Νοσοκομείο και να επιστρέψει στον τόπο κατοικίας του.
Επίλυση του προβλήματος της στέγασης του Ιατρικού και Νοσηλευτικού προσωπικού πρωτίστως στα “ακριβά” νησιά αλλά και στα υπόλοιπα όπου το ζήτημα της στέγης αποκτά ολοένα και πιο πιεστικό χαρακτήρα με νομοθετικές παρεμβάσεις παροχής κινήτρων, φοροαπαλλαγές εκμισθωτών και αξιοποίηση ακινήτων του Υπουργείου Υγείας ή άλλων δημόσιων φορέων.
Το μεταφορικό Ισοδύναμο να εφαρμοστεί και στις ενδοκυκλαδικές μετακινήσεις για λόγους Υγείας καθώς επίσης στις διακομιδές του ΕΚΑΒ, που γίνονται με τα πλοία της γραμμής.
Αναβάθμιση και στελέχωση του Π.Π.Ι Σίφνου που σήμερα έχει ένα επιμελητή β’, ένα αγροτικό και μία νοσηλεύτρια σε ένα νησί που το καλοκαίρι φιλοξενεί μέχρι και 15.000 άτομα την ημέρα. Αντίστοιχα αναβάθμιση του Π.Π.Ι Κέας
Παιδίατρος σε όλα τα νησιά ως μέτρο προσέλκυσης και παραμονής των νέων ζευγαριών.
Επανεξέταση του τρόπου που το ΕΚΑΒ κρίνει και αποφασίζει για το αν και ποια αεροδιακομιδή θα καλύψει. Εμπιστοσύνη στους γιατρούς του «πεδίου» που αντιμετωπίζουν την κατάσταση. Η απόφαση να εξαρτάται από το γιατρό στο νησί και όχι από το γιατρό από απόσταση. Λόγω της υγειονομικής απομόνωσης στην οποία βρίσκονται τα περισσότερα από τα μικρά νησιά του Νομού μας, με συνήθη κάλυψη από έναν αγροτικό γιατρό και σπανίως την παρουσία ειδικευμένων και έμπειρων γιατρών και επιπλέον την αδυναμία πρόσβασης σε διαγνωστικά μέσα, η ανταπόκριση του ΕΚΑΒ πρέπει να συνυπολογίζει αυτούς τους παράγοντες και να ανταποκρίνεται άμεσα. Η εμπειρία μας μέχρι σήμερα καταγράφει παραγνώριση αυτών των παραμέτρων.
Να ολοκληρωθεί η παράδοση των δύο πλωτών σκαφών, όπως έχει εξαγγελθεί. Θα λύσει πολλά προβλήματα στις διακομιδές, απελευθερώνοντας τον φόρτο από τις αεροδιακομιδές, θα προσφέρει αίσθημα ασφάλειας στους νησιώτες, ενώ θα εξοικονομήσει πόρους.
Πληθυσμιακοί έλεγχοι πρόληψης, προκειμένου να μειωθεί το κόστος της θεραπείας.

Προτάσεις για άμεση παρέμβαση:

Οι Διοικήσεις των Νοσοκομείων να εντείνουν την εξωστρέφειά τους προς τα υπόλοιπα Νησιά σε συνεργασία με την 2^η ΔΥΠΕ, οργανώνοντας επισκέψεις βασικών ιατρικών ειδικοτήτων σε τακτά χρονικά διαστήματα σε συνεργασία με το Λιμενικό Σώμα. Με δεδομένες τις πολύ μικρές αποστάσεις ανάμεσα στα νησιά μια τέτοια πρόταση είναι ρεαλιστική και θα έχει πραγματική και συμβολική αξία για τους κατοίκους των μικρότερων Νησιών.
Να γίνει μια καταγραφή των διακομιδών με ιδιωτικά πλωτά μέσα, σε σχέση με τον αριθμό των επισκεπτών του Δημόσιου Συστήματος Υγείας κατά νησί, πριν και μετά το ΕΚΑΒ Κυκλάδων.
Τα ελικόπτερα που αναμένονται, μέσω Ιδρύματος Νιάρχου, είναι ζωτικής σημασίας για τους κατοίκους των μικρών νησιών με τα επισφαλή ελικοδρόμια. Πιστοποίηση ελικοδρομίων μικρών νησιών για νυκτερινές πτήσεις.

Προτάσεις Κοινωνικής Φροντίδας

Να υλοποιηθεί ο ηλεκτρονικός φάκελος ασθενών, ενώ ψηφίστηκε δεν εφαρμόζεται ακόμα.
Κάλυψη του εισιτηρίου του ασθενούς, του συνοδού του και του γιατρού από το ΕΚΑΒ, όπως ισχύει για κάθε μετακίνηση στην στεριανή Ελλάδα.
Μετακινήσεις καρκινοπαθών και άλλων ατόμων με αναπηρία στην πρωτεύουσα για την λήψη της κατάλληλης θεραπείας, έχουν υψηλό -για κάποιους δυσβάσταχτο/απαγορευτικό κόστος. Να ισχύει το δωρεάν στα ΜΜΜ και για τους κατοίκους/ασθενείς της Περιφέρειας, όπως και επιδότηση ταξί, εφόσον απαιτείται. Έτσι όπως είναι σήμερα, δεν τους προσφέρει τίποτα. Εάν λάβουμε υπόψη ότι συχνά απαιτείται και η παρουσία συνοδού, το κόστος γίνεται δυσβάσταχτο. Ανάγκη δημιουργίας κέντρων φιλοξενίας στην Αθήνα (για τους νησιώτες) και τη Σύρο (για τους Κυκλαδίτες). Για κάθε νησιώτη που οι δομές υγείας δεν καλύπτουν τις ειδικότητες ή την περίθαλψη που απαιτεί η κατάσταση της υγείας του (π.χ. ακτινοθεραπείες), να αποζημειώνονται τα έξοδα διατροφής και παραμονής τους στην πρωτεύουσα, με κοινωνικά κριτήρια για χαμηλόμισθους και χαμηλοσυνταξιούχους
Δυνατότητα αξιοποίησης εξοπλισμού που προέρχεται από δωρεές.
Δυνατότητα χρήσης του εξοπλισμού από ιδιώτες, σε περιπτώσεις μικρών νησιών που δεν προβλέπεται κάλυψη θέσης αλλά υπάρχει ιδιώτης στο νησί που θα μπορούσε να τον χρησιμοποιήσει.
Δημιουργία Κέντρου πόνου στο νοσοκομείο της Σύρου, Νάξου.
Πρόσληψη φροντιστών υγείας για καρκινοπαθείς και χρόνια νοσήματα που χρήζουν ειδικής αντιμετώπισης.
Ανάγκη υποστήριξης των ΑμΕΑ από δομές όταν φύγουν από την ζωή τα συγγενικά τους πρόσωπα.

Ειδικά Θέματα Υγείας

Χρηματοδότηση ερευνών και μελετών για τις συχνά εμφανιζόμενες ασθένειες στα νησιά, για τη χρήση αλκοόλ από ανήλικους, για την ψυχική υγεία και κατανάλωση ψυχοφαρμάκων σε ένα νομό που δεν έχει δυνατότητες περίθαλψης ψυχικά ασθενών.
Η ένταξη της εξέτασης εντοπισμού του γονιδίου της *Νόσου «Νάξος» στον ΕΟΠΥΥ, για συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού, κυρίως νέων αθλητών και οικογενειών με νοσούντες, αφορά συνολικά τις Κυκλάδες, μιας και έχουν εντοπιστεί φορείς αυτής της σοβαρής μυοκαρδιοπάθειας στα περισσότερα από τα Νησιά. Σχετικός, εμπεριστατωμένος φάκελος έχει κατατεθεί από την κα Τσατσοπούλου.

Ψυχική Υγεία

Υπάρχει κενό στον τομέα της Ψυχικής Υγείας, όσον αφορά την πρόληψη αλλά και την θεραπεία και αποκατάσταση στο σύνολο του Νομού. Ψυχίατρος και ψυχολόγος υπάρχει μόνο στο Νοσοκομείο της Σύρου, ενώ το κενό καλύπτουν οι Κινητές Μονάδες Ψυχικής Υγείας, με έδρα την Πάρο και την Νάξο. Πρέπει, τουλάχιστον, να υπάρξει πρόβλεψη στα οργανογράμματα των άλλων δύο νοσοκομείων (Νάξου και Σαντορίνης) θέσεων ψυχιάτρων και ψυχολόγων για την κάλυψη ευρύτερου μέρους του νησιωτικού πληθυσμού.

ΑΜΕΑ

Δομές υποστήριξης Αμεα, εκπαίδευσης, αποκατάστασης και θεραπείας καταγράφονται σαν μια τεράστια ανάγκη στις Κυκλάδες.
Οι συνεχείς μετακινήσεις των Αμεα προς την Σύρο ή την Αθήνα για να περάσουν από επιτροπές (ΚΕΠΑ), προκειμένου να τους εγκριθούν θεραπείες ή επιδόματα, πρέπει να διευκολυνθεί, με την δημιουργία ενός ακόμη ΚΕΠΑ, πιθανόν στη Νάξο, καθώς και με την –κατά περίπτωση- επίσκεψη των επιτροπών σε νησιά.
Προσβασιμότητα ατόμων με κινητικά προβλήματα και προβλήματα όρασης στους δημόσιους χώρους (δημόσια κτίρια, υπηρεσίες, δρόμοι).

18.Παιδεία στις Κυκλάδες

Η σημερινή κατάσταση της Α βάθμιας και Β βάθμιας εκπαίδευσης:

Ανθρώπινο δυναμικό των σχολικών μονάδων Α βάθμιας και Β βάθμιας εκπαίδευσης:

Πρωτοβάθμια εκπαίδευση:

11.090 μαθητές, 817 μόνιμοι και 513 αναπληρωτές σε 192σχολικές μονάδες.

Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση:

8.050 μαθητές, 1.201 μόνιμοι καθηγητές και 402 αναπληρωτές σε 68 σχολικές μονάδες.

Περιορισμοί και δυσκολίες

Έλλειψη υποστηρικτικών δομών για τα σχολεία και τους εκπαιδευτικούς (ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, υποστηρικτικά κέντρα κ.α.). Τέτοιες δομές υπάρχουν μόνο στη Σύρο και μερικές από αυτές σε Νάξο και Σαντορίνη.
Δυσκολία στην πλήρη κάλυψη των κενών για παράλληλες στηρίξεις. Τα παιδιά και οι οικογένειές τους αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα καθώς δεν υπάρχουν ειδικοί επιστήμονες ή κέντρα στήριξης.
Υπάρχει μεγάλη έλλειψη σχολικής στέγης σε κάποια νησιά εξ αιτίας της απότομης αύξησης μαθητικού δυναμικού κυρίως από παιδιά οικονομικών μεταναστών και αλλοδαπών (Σαντορίνη, Μύκονος, Πάρος).
Υψηλό κόστος διαβίωσης για όλους τους εκπαιδευτικούς και κυρίως για τους αναπληρωτές.
Απομόνωση και δυσκολία μετακίνησης κυρίως κατά τους χειμερινούς μήνες.
Έντονο στεγαστικό πρόβλημα για τους αναπληρωτές στα νησιά υψηλού τουριστικού ενδιαφέροντος (Σαντορίνη , Μύκονος, Πάρος κτλ) αλλά και λιγότερο τουριστικά (Αμοργός).
Περιορισμοί στην πρόσβαση στα βασικά κοινωνικά αγαθά της υγείας, της παιδείας, του πολιτισμού. Οι δυνατότητες που έχουν οι εκπαιδευτικοί για παρακολούθηση επιμορφωτικών προγραμμάτων, μεταπτυχιακών και διδακτορικών είναι εξαιρετικά περιορισμένες.
Ελλείψεις στη στελέχωση διοικητικού προσωπικού της Διεύθυνσης με κυρίαρχες δυσκολίες στη διαχείριση της μισθοδοσίας και των προγραμμάτων ΕΣΠΑ.

Προτάσεις

Με βάση τις ανάγκες και ιδιαιτερότητες του νησιωτικού χώρου θα πρέπει η νησιωτικότητα να αποτελεί βασική αρχή της πολιτείας για την άσκηση πολιτικής.

Σε αυτή την κατεύθυνση και σύμφωνα με τα παραπάνω προτείνεται:

Μείωση της γραφειοκρατίας και των ασφυκτικών διοικητικών δεσμεύσεων με αποκέντρωση αρμοδιοτήτων σε τοπικό επίπεδο (Περιφερειακές Διευθύνσεις και Διευθύνσεις Εκπαίδευσης). Σχετικό με τα ανωτέρω είναι και η αναγκαία δραστική απλοποίηση διαδικασιών, η γενίκευση της χρήσης της ψηφιακής τεχνολογίας και η κωδικοποίηση της νομοθεσίας.
Οι αναπληρωτές εκπαιδευτικοί να αναλαμβάνουν υπηρεσία κατευθείαν στη σχολική μονάδα και όχι στην έδρα της Διεύθυνσης (εξοικονόμηση χρόνου και χρήματος), εγκαίρως.
Στο πλαίσιο της ψήφισης των Νέων Δομών για την εκπαίδευση θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η ανάγκη για καθοδήγηση, επιμόρφωση και επιστημονική υποστήριξη των εκπαιδευτικών ιδιαίτερα στις νησιωτικές περιοχές. Θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική η δημιουργία ομάδων όμορων σχολείων για τον καλύτερο προγραμματισμό των σχολικών μονάδων σε ένα πλαίσιο συνεργασίας.
Σημαντική και απαραίτητη θεωρείται η πρόσληψη μονίμων εκπαιδευτικών σε μεγάλο αριθμό κενών θέσεων που παρατηρείται στη Διεύθυνσή του Νομού. Οι μόνιμοι διορισμοί εκτός από ένα δίκαιο αίτημα του κλάδου είναι μία επιτακτική ανάγκη που θα βελτιώσει τη λειτουργία των σχολικών μονάδων, την ποιότητα του εκπαιδευτικού έργου αλλά θα εξαλείψει και την επαγγελματική αβεβαιότητα των εκπαιδευτικών.
Συνεργασίες της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης με άλλα Υπουργεία (Υγείας, Πολιτισμού, Ανάπτυξης κλπ). Ήδη πραγματοποιείται μια συνεργασία με την 2η ΔΥΠΕ με την πραγματοποίηση σεμιναρίων για εκπαιδευτικούς μέσω τηλεϊατρικής για την παροχή πρώτων βοηθειών, δηλητηριάσεων κλπ.

Καθώς ο πολιτισμός αποτελεί τον κορμό της εκπαιδευτικής διαδικασίας και καθώς μαθήματα της τέχνης και της καλλιτεχνικής παιδείας περιέχονται στο ωρολόγιο πρόγραμμα θεωρείται ότι μέσα από οργανωμένες συνέργειες με φορείς του Υπουργείου Πολιτισμού μπορούν να υλοποιηθούν δράσεις και προγράμματα που θα αναδεικνύουν την τοπική ιστορία, την παράδοση των νησιών και γενικότερα τον Κυκλαδικό Πολιτισμό.

Στην ίδια κατεύθυνση μπορούν να πραγματοποιούνται σε οργανωμένο πλαίσιο συνεργασίες της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Κυκλάδων με τομείς του πρωτογενή και δευτερογενή τομέα των νησιών μας που παρουσιάζουν ξεχωριστή δράση.

Με στόχο να προάγεται ένα δημοκρατικό κλίμα συνεργασίας που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τις δυνατότητες των τοπικών κοινωνιών των νησιών των Κυκλάδων πρέπει να αναδειχτεί ο σημαντικός ρόλος του Δημόσιου Σχολείου στο πλαίσιο μιας δημιουργικής σχέσης μεταξύ του σχολείου, της κοινωνίας και των παραγωγικών τάξεων, ενισχύοντας την κοινωνική συνοχή και περιορίζοντας τις κοινωνικές ανισότητες, μέσα σε ένα πλαίσιο δίκαιης βιώσιμης κοινωνικής, οικονομικής και πολιτιστικής ανάπτυξης των νησιών μας.

Ακόμα προτείνεται:

Πλήρη κάλυψη των κενών για ενισχυτική διδασκαλία ή ξένες γλώσσες ιδιαίτερα στα μικρά νησιά. Δεύτερη ξένη γλώσσα σε όλες τις Κυκλάδες.
Ειδικό πλαίσιο προκηρύξεων με κίνητρα για την επιλογή μικρών νησιών από τους εκπαιδευτικούς.
Λύση του έντονου προβλήματος στέγασης των εκπαιδευτικών ιδίως σε Μύκονο, Σαντορίνη, Πάρο, Νάξο, Σύρο, ακόμα και Αμοργό, όπως και των φοιτητών στη Σύρο.
Ίδρυση μουσικού σχολείου στη Σύρο. Μεγάλη μουσική παράδοση στο νησί, παραγωγή πολιτισμού και τεχνών.
Προώθηση της ιδέας της ανακύκλωσης, εκκινώντας από τα σχολεία, στο πλαίσιο του σεβασμού προς το ιδιαίτερα ευαίσθητο φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον των νησιών. Αλλά ταυτόχρονα και λειτουργία πραγματικής και ουσιαστικής ανακύκλωσης και όχι όπως κατ΄ ευφημισμό συμβαίνει σήμερα που οι Συριανοί διαχωρίζουν ρεύματα, και αυτά κατά την αποκομιδή συνενώνονται για να διαχωριστούν εκ νέου στον ΧΥΤΑ σε μικρότερο βαθμό διαχωρισμού από τα αρχικά.
Ίδρυση Σχολής Καλών Τεχνών στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, με ανάπτυξη των αντίστοιχων Τμημάτων τους σε διάφορα νησιά των Κυκλάδων (π.χ. τμήμα Γλυπτικής στην Τήνο, τμήμα Μουσικών Σπουδών στη Νάξο, Θεατρικών Σπουδών και Δραματικής Τέχνης στη Σύρο κλπ.), με προτεραιότητα η σχολή Μαρμαρογλυπτικής Πύργου Τήνου να μεταφερθεί στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Παιδείας και να γίνει Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών.
Δυνατότητα στους Δήμους να ενισχύουν εκπαιδευτικούς
Κίνητρα για προσέλκυση εκπαιδευτικών.
Κίνητρα στους εκπαιδευτικούς να συμμετέχουν σε πρωτοπόρα προγράμματα και διοργανώσεις, καλλιτεχνικές και άλλες συναντήσεις της ευρύτερης μαθητικής κοινότητας.
Μέριμνα και επανασχεδιασμός των ολιγομελών τμημάτων ΕΠΑΛ.
Αυστηρός έλεγχος της καταλληλότητας και αξιολόγηση εκπαιδευτικών από κάτω προς τα πάνω και από πάνω προς τα κάτω.
Οι εκπαιδευτικές εκδρομές μεταξύ των νησιών δημιουργούν δεσμούς μεταξύ των νέων ανθρώπων και είναι καλή επένδυση για το μέλλον της «Κυκλαδικής συνείδησης». Να ενισχυθούν και να προωθηθούν.
Δημιουργία εκπαιδευτικής δομής για ενήλικες-εργαζόμενους και συγκεκριμένα Εσπερινό Γυμνάσιο-Λύκειο στη Νάξο. (Μπορεί να στεγαστεί στα υφιστάμενα πρωινά Σχολεία της πόλης της Νάξου.)
Σημαντική και ουσιαστική είναι η δημιουργία Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΚΠΕ) στη Νάξο, σε υφιστάμενη δομή παλαιού γυμνασίου Βίβλου. θα εξυπηρετεί πολλά νησιά και αφετέρου το νησί έχει σημαντικό και πλούσιο περιβαλλοντικό και πολιτιστικό ενδιαφέρον.
Αξιοποίηση της Δια Βίου Μάθησης με ΚΔΜ σε όλα τα νησιά και προγράμματα συνδεμένα με το τουρισμό, παραδοσιακές τέχνες και παραγωγή.
Άμεση ανάγκη για κατασκευή καινούργιου σχολικού κτηρίου Δ.Ε. στην πόλη της Νάξου.
Η έκταση του πρώην ΚΕΓΕ στη πόλη της Νάξου να γίνει πολύχωρος παιδείας, πολιτισμού, αναψυχής, περιβαλλοντικών δραστηριοτήτων, με εργαστήρια, βιβλιοθήκες και ένα μικρό αγροτικό μουσείο.

Τριτοβάθμια Εκπαίδευση:

Τμήμα Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Μονοτμηματική Πανεπιστημιακή μονάδα του Πανεπιστημίου Αιγαίου (τρεις κατευθύνσεις: Σχεδίαση προϊόντων, διαδραστικών εφαρμογών και υπηρεσιών) και Μεταπτυχιακό

Πρόσφατη ίδρυση Πολυτεχνικής Σχολής Πανεπιστημίου Αιγαίου με έδρα το Τμήμα της Σύρου.

Αιτήματα-Προτάσεις:

Μεγάλο πρόβλημα η κτιριακή διασπορά του Τμήματος. Αναγκαία η στεγαστική επάρκεια του τμήματος. Αξιοποίηση τμήματος του στρατοπέδου “Λοχαγού Ζαφείρη” – έκταση 130 στρεμμάτων, που πάντα η τοπική κοινωνία προσέβλεπε σε αυτό.
Ανάγκη σύνδεσης του Τμήματος με το ναυπηγείο ΝΕΩΡΙΟ.
Ανάγκη συμμετοχής του Πανεπιστημίου ως φορέα, στην δημιουργία των προγραμμάτων της Περιφέρειας.
Ανάγκη να μπορούν να συμμετέχουν σε περισσότερες προσκλήσεις του Δημοσίου
Εκπαίδευση, Έρευνα και Τεχνολογία: ύπαρξη ανάπτυξης και άλλων τομέων, πχ βιομηχανία, όπου το Πανεπιστήμιο μπορεί να βοηθήσει με απώτερο στόχο την αύξηση των θέσεων εργασίας.
Ενισχυμένες υποδομές του Πανεπιστημίου συνεπάγεται και καλύτερη προσφορά του στην τοπική κοινωνία.
Υποστήριξη των υφιστάμενων δομών της περιφέρειας και περαιτέρω συμμετοχή του Πανεπιστημίου.
Ερευνητικό πρόγραμμα: ολοκληρωμένο πρόγραμμα διακοπών (δραστηριότητες, διαμονή, μεταφορά κ.λ.π.) μέσω “application” σε smartphone.
Σίτιση των φοιτητών (catering, καλύπτεται πλήρως μόνο ένα μικρό ποσοστό φοιτητών με κοινωνικο-οικονομικά κριτήρια, οι υπόλοιποι με 2,50€/μέρα λαμβάνουν 2 γεύματα),
Εστία (δεν υπάρχει ένα κτίριο και καλύπτεται ένας μικρός αριθμός φοιτητών), απαιτείται περαιτέρω χρηματοδότηση τμήματος, δυσκολία εύρεσης ενοικιαζόμενων κατοικιών εντός της πόλης και αυξημένο κόστος.

19. Δημόσια Διοίκηση – Τοπική Αυτοδιοίκηση

Οι δεσμεύσεις που ανελήφθησαν από τις κυβερνήσεις στα πλαίσια των μνημονίων και η σαφής στρατηγική και πολιτική επιλογή που επικράτησε τα προηγούμενα χρόνια σε σχέση με την παρουσία της δημόσιας διοίκησης (γενικά) στα νησιά, στόχευε και υλοποιούσε στην πραγματικότητα, την έμμεση ιδιωτικοποίηση όλων των δημόσιων υπηρεσιών, προχωρώντας σε “αποσάθρωσή” τους στο σύνολο της νησιωτικής Ελλάδας. Οι Κυκλάδες δεν αποτέλεσαν εξαίρεση. Οι αγώνες που δόθηκαν πέτυχαν να εξαλείψουν τα χειρότερα (π.χ. κλείσιμο όλων των νησιωτικών ΔΟΥ εκτός της Σύρου). Μια απαρίθμηση της ισχύουσας κατάστασης θα μπορούσε να περιγράψει το τέλμα στο οποίο έχουν περιέλθει πολλοί νησιώτες, οι οποίοι είναι υποχρεωμένοι να ταξιδεύουν ατέρμονα για να εξυπηρετηθούν από το Δημόσιο.

Η κατάσταση της δημόσιας διοίκησης είναι υποβαθμισμένη στα νησιά των Κυκλάδων ιδιαίτερα στην Άνδρο, δυτικές Κυκλάδες και μικρά νησιά. Οι κάτοικοι ακόμα και των μεγάλων νησιών είναι υποχρεωμένοι να ταξιδεύουν συνεχώς για να εξυπηρετηθούν από το Δημόσιο. Παράδειγμα η Άνδρος που φορολογικά ανήκει στην ΔΟΥ Παλλήνης, ΔΟΥ Πλοίων Πειραιά, Ασφαλιστικά στο νησί, Αγία Παρασκευή και στην Πατησίων. Η Κέα, Φορολογικά – ΓΕΦ στο νησί, ΔΟΥ Κορωπίου, ΔΟΥ Παλλήνης, ΔΟΥ Πλοίων Πειραιά. Η Μήλος, Φορολογικά, ΓΕΦ στο νησί, ΔΟΥ Γ΄ Πειραιά, ΔΟΥ Α΄ Πειραιά, ΔΟΥ Πλοίων Πειραιά. Πρόβλημα μετακίνησης υπάρχει και στην έκδοση νέων αστυνομικών ταυτοτήτων. Η πολυήμερη μετακίνηση για τα μικρά νησιά θεωρείται κανόνας.

Ειδική μνεία θα πρέπει να γίνει στα μικρότερα νησιά όπου δεν υπάρχει καμία δομή από την οποία να μπορούν να εξυπηρετηθούν οι κάτοικοι. Γίνεται άμεσα αντιληπτό ότι αν και θεωρητικά το ζητούμενο ήταν και είναι η υλοποίηση νησιωτικών πολιτικών και στον τομέα των δημοσίων υπηρεσιών, οι επιλογές που έγιναν κατά το παρελθόν (και για τις οποίες προς το παρόν δεν έχει βρεθεί απάντηση) δεν αφορούσαν ένα συνολικό νησιωτικό σχεδιασμό, αλλά στην καλύτερη περίπτωση ακολούθησαν τον κανόνα της βέλτιστης ακτοπλοϊκής σύνδεσης. Έτσι, αντί να υπάρχει ένα ολοκληρωμένο δίκτυο εξυπηρέτησης των νησιωτών στον τόπο τους, και ελλείψει ψηφιοποιημένων υπηρεσιών από την πλευρά του δημοσίου, οι νησιώτες στερούνται ουσιαστικής παρουσίας του δημοσίου στον τόπο τους.

Μόνη ουσιαστικά υλοποιήσιμη πρόταση είναι η δημιουργία ειδικών υπηρεσιών, στο μοντέλο των ΚΕΠ, όπου ο νησιώτης θα μπορεί να εξυπηρετηθεί χωρίς να πρέπει να ταξιδέψει! Υπηρεσίες διευρυμένων αρμοδιοτήτων, πιστοποιημένες και αναγνωρισμένες από το σύνολο του Δημοσίου. Ειδικό πρόβλημα ενδεχομένως να προκληθεί από τις υπηρεσίες που ανήκουν στην Α.Α.Δ.Ε. (ΔΟΥ και Τελωνεία). Όμως το σύνολο του δημόσιου τομέα οφείλει να υιοθετήσει τις βέλτιστες πρακτικές για την εξυπηρέτηση των νησιωτών και την ταυτόχρονη διασφάλιση των συμφερόντων του δημοσίου.

Με κατάλληλη αξιοποίηση των δυνατοτήτων της Κοινωνίας της Πληροφορίας μπορεί να δοθούν οι απαιτούμενες ψηφιακές λύσεις για πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες και αγαθά, με παροχή ποιοτικών ηλεκτρονικών υπηρεσιών στους νησιώτες, είτε μέσω διαδικτύου, είτε σε ειδικά κέντρα (ΚΕΠ, ΓΕΦ).

Προτείνεται η δημιουργία ενός δικτύου ψηφιακών υπηρεσιών, πιστοποιημένων, με διευρυμένες αρμοδιότητες, που θα εξυπηρετούν το νησιώτη στο νησί του.

Τοπική Αυτοδιοίκηση

Οι ΟΤΑ των Κυκλάδων εκτός Σύρου-Νάξου, είναι υποστελεχωμένοι. Από τους 18 δήμους οι 9 έχουν λιγότερους από 5 υπαλλήλους με αποτέλεσμα να μη μπορούν να συγκροτήσουν ούτε επιτροπές διαγωνισμών και παραλαβής προμηθειών-έργων.

Για τους μικρούς Δήμους πρέπει να συγκροτηθεί άμεσα ομάδα τεχνικής και νομικής υποστήριξης στο πλαίσιο της ΕΕΤΑΑ ή ΜΟΔ ή της Περιφέρειας ή δημιουργία κοινής τεχνικής υπηρεσίας με συμπράξεις δήμων.
Να επιτραπεί η συμμετοχή και μη εγγεγραμμένων στο μητρώο δημοσίων υπαλλήλων στις διαδικασίες διαγωνισμών.
Να επιτραπεί η είσπραξη λιμενικών τελών σε λιμάνια εκτός της έδρας του Λιμενικού Ταμείου από μη εγγεγραμμένους στο μητρώο δημοσίους υπαλλήλους.
Στα προγράμματα ενίσχυσης νησιωτικών δήμων να λαμβάνεται υπόψη στις απαιτούμενες προδιαγραφές η μικρή κλίμακα των νησιών σε πληθυσμό, σε μέγεθος κτηρίων κτλ

Προβλήματα δημοσίων υπαλλήλων:

Οι δημόσιες υπηρεσίες είναι υποστελεχωμένες και οι δημόσιοι υπάλληλοι αντιμετωπίζουν έντονα προβλήματα διαβίωσης λόγω του υψηλού κόστους ζωής, ιδιαίτερα στα “ακριβά” νησιά, αλλά και της έλλειψης οικονομικά προσιτής στέγης. Παρατηρείται το φαινόμενο να μην αποδέχονται πολλοί νεοδιοριζόμενοι τον διορισμό στα νησιά των Κυκλάδων λόγω αυτών των προβλημάτων διαβίωσης

Προτάσεις:

Να επανέλθει η τροπολογία που επέτρεπε στους Δήμους να ενισχύουν δημοσίους υπαλλήλους, εκπαιδευτικούς, σώματα ασφαλείας για την κάλυψη του κόστους της στέγης.
Το επίδομα παραμεθορίου να διασφαλιστεί ως επίδομα νησιωτικότητας.
Για τις εκτός έδρας μετακινήσεις να απλοποιηθεί η νομοθεσία ώστε να είναι εύκολη η χορήγηση προκαταβολών, έτσι ώστε και να μην χρηματοδοτεί ο δημόσιος υπάλληλος της μετακινήσεις του, και να μην εισπράττει την αποζημίωσή του μετά από 4 και 5 μήνες.
Να χορηγείται ολόκληρη η αποζημίωση στις αυθημερόν μετακινήσεις, αναγνωρίζοντας ότι η μετακίνηση δεν γίνεται με όρους ηπειρωτικής περιοχής αλλά νησιωτικής και είναι άμεσα συνδεδεμένη με τα ακτοπλοϊκά δρομολόγια.
Κατασκευή ξενώνων για διαμονή δημοσίων υπαλλήλων σε οικόπεδο 8στρ. στην Άνω Μερά Μυκόνου (έργο για ένταξη, υπάρχει μελέτη, ζητείται χρηματοδότηση και αλλαγή χωροταξικού ειδικά για το συγκεκριμένο έργο), σε οικόπεδα της Πρόνοιας Κυκλάδων στη Νάξο, στους στάβλους της Θήρας.

Σώματα ασφαλείας

Υποστελέχωση (Οι θέσεις αστυφυλάκων με τα πρώτα μνημόνια, μειώθηκαν κατά 6.000 σε μία μέρα. Αντίθετα αυξήθηκαν οι θέσεις των Αξιωματικών). Ανάγκη επαρκούς στελέχωσης αστυνομικών τμημάτων κοντά σε αεροδρόμια.
Σοβαρά ζητήματα κόστους διαμονής και σίτισης στα “ακριβά” νησιά, πχ Μύκονος, Σαντορίνη παρά τον νόμο που δίνει την δυνατότητα στους δήμους να μπορούν να ενισχύουν οικονομικά αυτές τις κατηγορίες εργαζομένων. Αυτό μπορεί να έχει και ως συνέπεια να στραφούν οι υπάλληλοι στην διαφθορά. Πρόταση: Ανάγκη επέκτασης του επιδόματος παραμεθορίου (δίνεται στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου). Να εφαρμοστεί και στις Κυκλάδες.
Τα οδοιπορικά πρέπει να λαμβάνουν υπόψη και την νησιωτικότητα, δηλ. και τις διανυκτερεύσεις που αναγκαστικά γίνονται λόγω των ακτοπλοϊκών δρομολογίων.
Το 85% των υπηρετούντων αστυνομικών στις Κυκλάδες είναι μη Κυκλαδίτες. Παλαιότερα ίσχυε μια έκπτωση σε αυτούς για μερικές φορές τον χρόνο. Αίτημα: αυτό να επανέλθει έστω για 2 φορές τον χρόνο όταν παίρνουν τις άδειές τους. Το κόστος αυτό να καλύπτεται από τον προϋπολογισμού του Υπουργείου Εσωτερικών ή Ναυτιλίας.

Υπάλληλοι Πυροσβεστικού Σώματος Ν. Αιγαίου

Στα περισσότερα νησιά, δεν υπάρχει καθόλου πυροσβεστικό προσωπικό και σε νησιά όπως η Μύκονος, η Αμοργός, η Ίος, η Κέα, η Κύθνος, η Σέριφος, η Σίφνος και η Μήλος υπηρετούν από ένας (1) μέχρι δύο (2) υπάλληλοι (είτε εποχικοί είτε 5ετούς υποχρέωσης) ανά νησί. Αυτό από μόνο του καταδεικνύει το μέγεθος του προβλήματος, ειδικά κατά την αντιπυρική περίοδο.
Έλλειψη προσωπικού, ιδιαίτερα οδηγών, παλαιότητα των πυροσβεστικών οχημάτων (κάποια ξεπερνούν τα 30 έτη!), συχνές βλάβες, μη έγκριση προϋπολογισμών για συντήρηση ή αποκατάσταση εξαρτημάτων που τα καθιστά επικίνδυνα και οι πυροσβέστες να διακινδυνεύουν τη ζωή τους.
Κάκιστες συνθήκες υγιεινής και ασφάλειας στους χώρους στέγασης των υπαλλήλων, ελλιπής υλικοτεχνικός εξοπλισμός στην Ερμούπολη, όπου η διαδικασία επισκευής έχει κωλυσιεργήσει, αλλά και στις νέες Π.Υ. στα αεροδρόμια Σαντορίνης και Μυκόνου (Frapport).
Διαφορετικό το ωράριο μόνιμων και εποχικών, αναγκάζει τους μόνιμους υπαλλήλους να εργαστούν υπερωριακά νυχτερινές βάρδιες, παρά τη θέλησή τους χωρίς αποζημίωση.
Πρόβλημα με την κατανομή του προσωπικού, η οποία γίνεται ανά Νομό και όχι ανά νησί, όπως γινόταν παλαιότερα. Έτσι η περιοχή αντιμετωπίζεται ως ενιαία και δεν λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαιτερότητες και οι ανάγκες.
Η Νάξος με συχνές δασικές πυρκαγιές δεν έχει αυτόνομη πυροσβεστική με αποτέλεσμα η συνεννόηση των πτητικών μέσων κατά τις κατασβέσεις να γίνεται μέσω Σύρου.

20.Εργασιακά ιδιωτικού τομέα-ΣΕΠΕ

Στις Κυκλάδες, είναι γνωστό ότι -όπως συμβαίνει και στο σύνολο της επικράτειας- επικρατεί ασυδοσία σε ό,τι αφορά τις εργασιακές σχέσεις και τις συνθήκες εργασίας.

Ο κεντρικός ρόλος που παίζει ο τουρισμός στην κυκλαδική οικονομία, καθιστά το πρόβλημα μεγαλύτερο, καθώς υπάρχει σε μεγάλο βαθμό η εποχικότητα της απασχόλησης και η προσμονή προσπορισμού του μέγιστου οικονομικού οφέλους, τόσο εκ μέρους των εργοδοτών όσο και εκ μέρους των εργαζομένων, σε μικρό χρονικό διάστημα, κάνοντας έτσι τις σχέσεις ιδιαίτερα “ευέλικτες”.

Η κατάσταση αυτή, απότοκο χρόνιων δυσμορφιών των ασκούμενων εργατικών πολιτικών, της διαμορφωμένης νοοτροπίας της “αρπαχτής”, της έλλειψης ενημέρωσης και οργάνωσης των εργαζομένων, η οποία στα χρόνια της κρίσης και των μνημονίων εκτράπηκε και εντάθηκε στο μέγιστο βαθμό, οφείλουμε να αντιμετωπιστεί, εάν θέλουμε να μιλάμε για νέο αναπτυξιακό μοντέλο, για δίκαιη ανάπτυξη.

Πέρα από τον διαπαιδαγωγικό ρόλο που θεσμικά οφείλει να παίξει η πολιτεία, πέρα από το νομοθετικό έργο που πρέπει να αναλάβει προκειμένου να επαναφέρει κεκτημένα δικαιώματα των εργαζομένων, μοναδικό μέσο προστασίας των εργαζομένων από την ασυδοσία των εργοδοτών είναι το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ).

Αυτή την στιγμή, η υπάρχουσα δομή ΣΕΠΕ (Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας) στις Κυκλάδες έχει ως εξής:

Δ/νση Αιγαίου: με έδρα την Σύρο (2 καλυμμένες θέσεις)
Τμήμα επιθεώρησης εργασιακών σχέσεων Σύρου-Μήλου: Με έδρα την Σύρο (3 καλυμμένες θέσεις)
Τμήμα επιθεώρησης εργασιακών σχέσεων Νάξου: Με έδρα την Νάξο (2 καλυμμένες θέσεις)
Τμήμα επιθεώρησης εργασιακών σχέσεων Άνδρου: Με έδρα την Άνδρο (1 καλυμμένη θέση)
Τμήμα επιθεώρησης ασφάλειας και υγείας στην εργασία: Με έδρα την Σύρο (2 καλυμμένες θέσεις)
Τμήμα επιθεώρησης ασφάλειας και υγείας στην εργασία: Με έδρα την Άνδρο (2 καλυμμένες θέσεις).

Είναι σαφές ότι το υπάρχον αυτό προσωπικό είναι αδύνατο να ανταποκριθεί στις ανάγκες των 24 κατοικημένων νησιών των Κυκλάδων.

Η νησιωτικότητα, και εδώ, παίζει καθοριστικό ρόλο. Δεν “πετιέσαι” με το αυτοκίνητο σου από την Σύρο στην Κέα, ούτε από τη Νάξο στη Σίφνο.

Επομένως, απαιτείται:

Ενίσχυση σε προσωπικό για την πραγματοποίηση ελέγχων για αδήλωτη ή υποδηλωμένη εργασία, ωράρια, δεδουλευμένα κλπ, όπως επίσης για τις συνθήκες υγιεινής και ασφάλειας.
Να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαίτερες συνθήκες νησιωτικότητας.
Οι κενές οργανικές θέσεις στο νομό είναι πέντε (5) και πρέπει άμεσα να καλυφθούν. Ήδη οι τρεις προκηρύχθηκαν μέσω της κινητικότητας, ενώ οι δύο (2) θα προκηρυχθούν μέσω ΑΣΕΠ.

Προτείνεται επίσης

Να ενισχυθεί η κουλτούρα των συλλογικών διαπραγματεύσεων για να υπάρχουν έστω τοπικές συμβάσεις για τον τουρισμό και τον επισιτισμό, ώστε να υπάρχουν ρυθμίσεις για μισθούς, ωράρια κλπ.

Ειδικά ζητήματα ανάπτυξης

21.Σμυρυδωρυχεία Νάξου – Βιώσιμη συνεργατική λύση του Σμυριδικού

Η ιστορία των σμυριδωρυχείων

Η σμύριδα ή σμυρίγλι είναι ένα πέτρωμα που βρίσκεται μέσα στα βουνά της βορειοανατολικής Νάξου. Εξορύσσεται από τα ορυχεία (σμυριδωρυχεία) της περιοχής και μετά από φυσική κατεργασία χρησιμοποιείται ως λειαντικό και αποξεστικό για μέταλλα, κράματα γυαλί, πετρώματα και ως αντιολισθητικό σε δρόμους και δάπεδα.

Για πολλά χρόνια αποτέλεσε το εξαγώγιμο προϊόν της Ελλάδας που έφερνε τα περισσότερα έσοδα στο κράτος. Χρησιμοποιήθηκε ως εγγύηση για σύναψη διεθνών δανείων, για την ίδρυση της Εθνικής Τράπεζας, για αποπληρωμή χρεών και πολεμικών αποζημιώσεων.

Με νόμους που ξεκινούν από το 1852 ορίζεται ότι η σμύρις εξορύσσεται και διατίθεται αποκλειστικά για λογαριασμό του δημοσίου. Στους κατοίκους των σμυριδοχωριών δίδεται το αποκλειστικό δικαίωμα να εξορύσσουν για λογαριασμό του δημοσίου τη σμύριδα αντί χρηματικού ποσού που θα τους καταβάλλεται ανάλογα την ποσότητα που παραδίδουν. Μετά τη δημιουργία του ΙΚΑ καθορίστηκε ο τρόπος ασφάλισης των σμυριδεργατών με τεκμαρτά ημερομίσθια ανάλογα με τη παραδοτέα ποσότητα (ένα ημερομίσθιο ανά δύο στατήρες σμύριδας).

Η εξόρυξη γίνεται από τους κατοίκους των χωριών της ορεινής Νάξου, σε αυτόνομες ομάδες εργασίας που καταμερίζουν τα έξοδα, τις ειδικότητες το χρόνο εργασίας, λειτουργώντας δημοκρατικά και συνεργατικά.

Το 1926-1929 το κράτος κατασκεύασε ένα από τα μεγαλύτερα δημόσια έργα του μεσοπολέμου τον εναέριο σιδηρόδρομο (τυπικό δείγμα καλωδιακής εναέριας μεταφοράς με βαγονέτα) για να διευκολύνει τη μεταφορά της σμύριδας από τα ορυχεία στο λιμάνι της Μουτσούνας και από εκεί στα πλοία. Ο εναέριος λειτουργούσε ως το 1979. Επίσημα ο εναέριος και οι εγκαταστάσεις των σταθμών είναι κηρυγμένα από το υπουργείο Πολιτισμού ως μνημείο της Νεότερης Ελλάδας.

Η εκμετάλλευση της σμύριδας, από κινητήρια δύναμη της οικονομίας της ορεινής Νάξου και βασικός οικονομικός πόρος για τους κατοίκους, με τη μεταπολεμική εγκληματική πολιτική των κυβερνήσεων, μετατράπηκε σε εργαλείο μικροπολιτικών πιέσεων, εκβιασμών και συναλλαγών. Οδήγησαν στην οικονομική απαξίωση της ναξίας σμύριδας στη διεθνή αγορά, στη μετανάστευση των κατοίκων και στη σταδιακή ερήμωση των χωριών, με αποτέλεσμα σήμερα η ορεινή Νάξος να αποτελεί την πιο κοινωνικά υποβαθμισμένη, μειονεκτική και αποκλεισμένη περιοχή στις Κυκλάδες.

Μέχρι σήμερα το κράτος αγοράζει λίγους τόνους σμύριδα για να καλύψει τις ασφαλιστικές ανάγκες των κατοίκων, ενώ τα υπόγεια ορυχεία υπολειτουργούν.

Η απαξίωση της τιμής της Ναξίας Σμύριδας στη διεθνή αγορά και η ελάττωση των ποσοτήτων δεν εξασφάλιζε ένα στοιχειώδες εισόδημα στους σμυριδεργάτες. Το προνόμιο εξόρυξης όμως που έδινε τη δυνατότητα εγγραφής όλων των κατοίκων στους καταλόγους εργασίας, σε συνδυασμό με το μεγάλο αριθμό των διαθέσιμων ενσήμων είχε αποτέλεσμα να διαμορφωθεί ένα κύκλωμα εμπορίου ενσήμων από τους πραγματικούς εργαζόμενους-παραγωγούς προς τους εγγεγραμμένους μη εργαζόμενους, που αποτελούσε και το μοναδικό κίνητρο της εργασίας στα σμυριδωρυχεία.

Παρά την προφανή ζημιά του δημοσίου αυτό το σύστημα, μέσα στις συνθήκες εγκατάλειψης της Ορεινής Νάξου, έδινε τις απαιτούμενες οικονομικές ανάσες να μείνει η κοινωνία οριακά ζωντανή, εξασφάλιζε υγειονομική περίθαλψη και σύνταξη σε μια έστω μικρή τοπική ομάδα του νησιού. Η δημιουργία του ΕΦΚΑ και η ενιαία ασφαλιστική αντιμετώπιση όλων των ελλήνων αποτέλεσε ένα κτύπημα στο παραεμπόριο ενσήμων αλλά συγχρόνως και τη χαριστική βολή στην οικονομία και κοινωνία της ορεινής Νάξου.

Σήμερα πρέπει άμεσα να δημιουργηθούν συνθήκες εξυγίανσης του συστήματος με γνώμονα την εξασφάλιση της παραμονής και της εργασίας των κατοίκων στο τόπο τους.

Βιώσιμη συνεργατική λύση του Σμυριδικού

Το σμυριδικό είναι ένα πολυσύνθετο πρόβλημα, (ζήτημα), ταυτόσημο με την εγκατάλειψη της Ορεινής Νάξου, λόγω της σχεδόν μονοδιάστατης απασχόλησης των κατοίκων με την εξόρυξη της σμύριδας.

Η λύση του σμυριδικού είναι το ζητούμενο εδώ και δεκαετίες. Όλες οι προηγούμενες προσπάθειες υπερεκτίμησαν την οικονομικοτεχνική του πλευρά, υποτιμώντας τους εργαζόμενους και την κοινωνία. Το σμυριδικό πρέπει να αντιμετωπιστεί ως κατεξοχήν κοινωνικό ζήτημα, άμεσα συνδεδεμένο με την εγκατάλειψη της Ορεινής Νάξου (Ο.Ν.) όπου η κοινωνική και παραγωγική ανασυγκρότηση της αποτελεί το ζητούμενο.

Προτείνεται ως βάση η πρόταση του πρώην Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Πάνου Σκουρλέτη για βιώσιμη συνεταιριστική λύση του σμυριδικού.

Η πρόταση δίνει για πρώτη φορά το λόγο στους πραγματικούς εργαζόμενους να αποφασίσουν για το μέλλον τους, στηριζόμενοι στα αποτελέσματα μιας ολοκληρωμένης μελέτης του ΙΓΜΕ που θα είναι διαθέσιμη σε λίγο καιρό. Προτείνεται η σύσταση Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης (ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ.) Συλλογικού και Παραγωγικού Σκοπού, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, με επιδίωξη το συλλογικό όφελος και την εξυπηρέτηση των γενικότερων κοινωνικών συμφερόντων των χωριών της Ο.Ν.. Αποβλέπει με τη συνεργασία και τη συλλογική προσπάθεια των μελών της, στη σύγχρονη – ασφαλή – περιβαλλοντικά ήπια εκμετάλλευση των σμυριδωρυχείων. Επίσης στην προβολή και ανάδειξη του τοπίου, των μνημείων της ιστορικής διαδρομής της σμύριδας στην κατεύθυνση της τουριστικής αξιοποίησης.

Η πρόταση πρέπει να υποστηριχθεί από την Κυβέρνηση και να δοθούν κίνητρα στους εργαζόμενους να την αποδεχθούν. Πρέπει να αποφευχθεί η πώληση των σμυριδωρυχείων σε ιδιωτικές εταιρείες, να παραχωρηθούν τα δικαιώματα του δημοσίου στο συνεταιρισμό σμυριδεργατών, για εξόρυξη, κατεργασία, εμπορία σμύριδας, με δυνατότητα προνομιακής πρόσβασης σε όλα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία, η παροχή κάθε βοήθειας και τεχνογνωσίας. Θα συνδυάζεται η σύγχρονη τεχνολογία εξόρυξης με την προστασία του περιβάλλοντος, η επεξεργασία σε εργοστάσιο για την παραγωγή τυποποιημένων προϊόντων και μάλιστα καινοτόμων, η αξιοποίηση των στείρων για αδρανή υλικά, η συμβολή της αιολικής ενέργειας στο ενεργειακό ισοζύγιο, η τουριστική αξιοποίηση ορυχείων, των εγκαταστάσεων των σταθμών, του εναερίου και του προαυλίου. Η παραχώρηση των ιστορικών υποδομών (κτιρίων, εναερίου, εγκαταστάσεων φόρτωσης, σταθμών), μπορεί να γίνει στην ίδια ή άλλη ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. για τουριστική αξιοποίηση που μπορεί να ανοίξει μια νέα ελπιδοφόρα εποχή για την κοινωνία της Ορεινής Νάξου.

Για τη στήριξη της κοινωνίας της Ορεινής Νάξου στο κρίσιμο ζήτημα του ασφαλιστικού, πρέπει να μην απαιτείται πρόσθετη ασφάλιση για μέλη του συνεταιρισμού που ασκούν δραστηριότητα με έδρα την Ο.Ν. και περιορίζεται σε μεγάλο βαθμό στην ορεινή Νάξο.

Η μία ή δύο ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. δεν απευθύνονται μόνο στους συσχετιζόμενους μέχρι τώρα με τη σμύριδα (εξορύκτες-ασφαλιζόμενοι) αλλά στην ευρύτερη κοινωνία της Ο.Ν., ανέργους, γυναίκες, νέους, επαγγελματίες των χωριών, ειδικευμένους τεχνίτες, οικοδόμους, επιστήμονες, όσους θέλουν να επαναπατριστούν αξιοποιώντας την εγκαταλειμμένη περιουσία τους ή να προσφέρουν τις γνώσεις τους στο χωριό τους.

Απαιτείται ένας ευρύτερος σχεδιασμός που θα συμμετέχουν περισσότερα Υπουργεία και Οργανισμοί ώστε να επεξεργαστούν ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα κοινωνικής ανασυγκρότησης της Ορεινής Νάξου που θα αξιοποιεί όλες τις παραγωγικές, πολιτιστικές, δυνατότητες και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της περιοχής, με κινητήρια δύναμη τη βιώσιμη λύση του σμυριδικού.

Προσωρινά μέτρα μέχρι την οριστική λύση:

Εύρεση λύσης για την ασφάλιση των εργαζόμενων το 2016
Εύρεση λύσης για τη ασφάλιση δεύτερης εργασίας το 2017
Χωρίς την αύξηση του συνολικού ετήσιου κονδυλίου να αυξηθεί η τιμή της παραδοτέας σμύριδας ως αντιστάθμισμα του ασφαλιστικού κόστους.
Συνέχιση της επίβλεψης από Μηχανικό Μεταλλείων των εξορυκτικών εργασιών.

Ακόμα και αν δεν επιτευχτεί βιώσιμη λύση αποδεκτή από τους εργαζόμενους η αξιοποίηση του παραγωγικού ιστορικού αποτυπώματος της σμύριδας, ως τοπίο – βιομηχανικό μνημείο θα συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στην ανασυγκρότηση της ορεινής Νάξου.

Η αποκατάσταση των εγκαταστάσεων του εναερίου, των σταθμών φόρτωσης, των μηχανών, της σκάλας φόρτωσης, ενός επισκέψιμου ορυχείου, των κτιρίων είναι ένα έργο πνοής για την Ορεινή Νάξο. Εμπεριέχει ζωντανή την ιστορική συλλογική μνήμη της σκληρής εργασίας, του συνεργατικού πνεύματος, της αλληλεγγύης, των αγώνων για επιβίωση που μπορούν να αξιοποιηθούν για την υλοποίηση της αναπτυξιακής πρότασής.

22.Ανοιγμα του Νεωρίου

Ιστορία:

Τα ναυπηγεία του Νεωρίου αποτελούν τη μεγαλύτερη βιομηχανική μονάδα της Σύρου και ιστορικά ένα από τα παλαιότερα μηχανουργεία της χώρας, έχοντας ανοικοδομηθεί στη θέση του παλαιού λοιμοκαθαρτηρίου, το οποίο κατεδαφίστηκε το 1858. Στο κέντρο της εγκατάστασης υπάρχει ακόμα το αρχικό εργοστάσιο, περικυκλωμένο από νεότερα κτίσματα. Τα σχέδια των ναυπηγείων εκπονήθηκαν στην Ευρώπη, σύμφωνα με τα οποία χτίστηκαν το 1860, υπό την επίβλεψη του P. Sampo (Αρχιτέκτων του Θεάτρου Απόλλων στην Ερμούπολη). Στη μακροχρόνια ιστορία τους τα ναυπηγεία άλλαξαν πολλούς ιδιοκτήτες και πέρασαν από διαδοχικές φάσεις ακμής και παρακμής.

Η εταιρεία “Νεώριον Νέα Α.Ε., Ναυπηγείων Σύρου” είναι το εταιρικό σχήμα, που προέκυψε τον Σεπτέμβριο του 1994 και διατηρεί τον έλεγχο των ναυπηγείων μέχρι σήμερα, υπό τον όμιλο Ναυπηγείων της Ελευσίνας (Ν. Ταβουλάρης/στενός συνεργάτης του Α. Σαμαρά από την εποχή της “Πολιτικής Άνοιξης”).

Η κρίση στο ναυπηγείο:

Από το 2017 βρίσκεται σε αδράνεια, λόγω των μεγάλων χρεών (περίπου 60.000.000€) σε δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία και τράπεζες διατηρώντας κυριολεκτικά σε “ομηρεία” περίπου 400 εργαζόμενους (μόνιμους και έκτακτους) οι οποίοι βιώνοντας συνθήκες εξαθλίωσης αναζητούν εργασία μεταναστεύοντας στο εξωτερικό και στην ηπειρωτική ελλάδα.

Από την πρώτη στιγμή της κρίσης του ναυπηγείου, οι βουλευτές Κυκλάδων του ΣΥΡΙΖΑ βρίσκονται στο πλευρό των εργαζομένων αναζητώντας βοήθεια από τα αρμόδια Υπουργεία για να βρεθεί μια βιώσιμη λύση επαναλειτουργίας, πολλές φορές λειτουργώντας είτε ως ασπίδα προστασίας της κυβέρνησης είτε πυροσβεστικά στις πολλές αστοχίες χειρισμών που προέκυψαν.

Αναζήτηση βιώσιμης λύσης επαναλειτουργίας:

Κατά την αναζήτηση επενδυτών και μετά από πολλές συσκέψεις στο Μέγαρο Μαξίμου (μετά από πίεση των 3 βουλευτών Κυκλάδων) την ευθύνη των διαπραγματεύσεων ανέλαβε ο Υφυπουργός Οικονομίας & Ανάπτυξης, ο οποίος ενεργώντας σχεδόν εν κρυπτώ προωθεί λύση μεταβίβασης στον ελληνοαμερικανό επενδυτή Ξενοκώστα της εταιρείας ΟΝΕΧ (με δραστηριότητα στους κλάδους της αεροπορίας και της άμυνας, των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνίας, της νανοτεχνολογίας και των επιχειρηματικών υπηρεσιών).

Καθ’ όλη την διάρκεια των διαπραγματεύσεων η ενημέρωση είναι από ελλιπής μέχρι ανύπαρκτη τόσο προς τους βουλευτές όσο και προς το κόμμα. Η λύση που προωθήθηκε είναι η μεταβίβαση του συνόλου των μετοχών χωρίς αντίτιμο με την δέσμευση από πλευράς του επενδυτή:

Της εξόφλησης των χρεών σε βάθος χρόνου που δεν γνωρίζουμε.
Της εξόφλησης των χρεών έναντι των εργαζομένων.
Της επένδυσης κεφαλαίου 20.000.000€ στο ναυπηγείο για την έναρξη της δραστηριότητας.
Της τήρησης των περιβαλλοντικών όρων

Κατά την διάρκεια των διαδικασιών της μεταβίβασης και πριν την εφαρμογή του άρθρου 106β (πτωχευτικού κώδικα) ψηφίστηκε από την βουλή τροπολογία η οποία ρύθμισε το καθεστώς χρήσης του αιγιαλού στον χώρο του ναυπηγείου από τη νέα εταιρεία, ενώ αναμένεται σχετική τροπολογία με ρύθμιση ασφαλιστικών οφειλών.

Η στρατηγική του επενδυτή:

Στο ίδιο διάστημα ο νέος επενδυτής παρουσιάζει πρόταση προς το Δημοτικό Συμβούλιο της Σύρου για εκμετάλλευση της έκτασης του πρώην στρατοπέδου (130 στρέμματα εντός της πόλης) με την δημιουργία:

Συνεδριακού κέντρου
Ερευνητικού κέντρου για συνεργασία με το ναυπηγείο
Θεματικού πάρκου παρουσίασης επιτευγμάτων σύγχρονης τεχνολογίας και ναυπηγικής.

Με τις κινήσεις του ο επενδυτής προβάλει εαυτόν ως “σωτήρα” της Σύρου, επιδιώκοντας να υπάρχει καθολική αποδοχή στην επιλογή του, αφού από την πλευρά τόσο της κυβέρνησης όσο και της αυτοδιοίκησης δεν προβάλλεται κανένα αναπτυξιακό πλάνο που να περιλαμβάνει συνέργειες δημόσιου και ιδιωτικού τομέα εντός πλαισίων και ορίων για το όφελος του τόπου και των πολιτών.

Έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού για την ναυπηγική:

Καθ όλη την πορεία της κυβέρνησης για την μεταβίβαση του ναυπηγείου αποκαλύφτηκε ή παντελής έλλειψη σχεδιασμού και στρατηγικής για έναν κλάδο τόσο σημαντικό για την οικονομία της Σύρου, των Κυκλάδων αλλά και της χώρας, τον κλάδο της ναυπηγικής βιομηχανίας ενός κλάδου πρωταρχικής σημασίας για τη διαμόρφωση εθνικής αναπτυξιακής στρατηγικής καθώς έχει τη δυνατότητα να:

Συντελέσει στη μείωση της εξάρτησης της χώρας καθώς έχει έντονο εξαγωγικό προσανατολισμό και είναι άμεσα συναλλαγματοφόρος.
Απασχολήσει σημαντικό ποσοστό του εργατικού – τεχνικού επιστημονικού δυναμικού της χώρας.
Παράγει και μεταφέρει τεχνογνωσία – αναπτύσσει έρευνα και καινοτομίες στους τομείς της κατασκευής σύγχρονων πλωτών μέσων – προστασίας περιβάλλοντος – πρωτοποριακών εφαρμογών παραγωγής ενέργειας καθώς και σε άλλους τομείς της βιομηχανίας.
Εξυπηρετήσει τις ανάγκες για νέες κατασκευές και επισκευές της ακτοπλοΐας καθώς και να καλύπτει μεγάλο μέρος των αναγκών συντήρησης και επισκευής των πλοίων της ελληνόκτητης και διεθνούς ποντοπόρου ναυτιλίας.
Εξυπηρετήσει με επάρκεια τις αμυντικές ανάγκες της χώρας στη συντήρηση και παραγωγή σύγχρονων μονάδων του Πολεμικού Ναυτικού.
Οργανώσει και να συντονίσει ερευνητικές δυνατότητες επιστημονικών φορέων όπως Πανεπιστημίων, Ερευνητικών Κέντρων, Επιστημονικών Ομάδων κλπ. και να δώσει ώθηση στην έρευνα για την ανάπτυξη νέων – φιλικών προς το περιβάλλον τεχνολογιών στη ναυτιλία.

Προτάσεις:

Τόσο η Σύρος όσο και ο Νομός Κυκλάδων έχει ανάγκη, στο σχεδιασμό για μια νέα αναπτυξιακή πορεία, από μια βιομηχανική μονάδα που να συμβάλει όχι μόνο στη ναυπηγοεπισκευή αλλά και στην ανάπτυξη της έρευνας, καινοτόμων εφαρμογών και παραγωγής τεχνολογικών προϊόντων.

Η συνεργασία και οι συνέργειες που μπορούν να προκύψουν από την λειτουργία της βιομηχανικής μονάδας του ναυπηγείου με το Πανεπιστήμιο που εδρεύει στη Σύρο (νυν Πολυτεχνική σχολή), είναι εφικτό να λειτουργήσουν πολλαπλασιαστικά στην τοπική οικονομία συνδέοντας την εφαρμογή νέων τεχνολογικών επιτευγμάτων με τα τοπικά παραγόμενα προϊόντα σε πολλές οικονομικές δραστηριότητες.

Η ανάπτυξη του συνεδριακού τουρισμού και η εγκατάσταση επιστημόνων για ερευνητικούς σκοπούς θα προσδώσει μια νέα αναπτυξιακή πορεία στον τόπο, μια πορεία χωρίς όρια.

Τι απαιτείται:

Κρατικός σχεδιασμός για την δημιουργία στρατηγικής για την ναυπηγική και την βιομηχανία.
Οριοθέτηση, δημιουργία κανόνων, συνεργασίας δημόσιου-ιδιωτικού τομέα (π.χ.Δημόσιο: εκπαίδευση, έρευνα. Ιδιώτες: συνεδριακό κέντρο, κέντρο φιλοξενίας, εκμετάλλευσης θεματικών πάρκων και παραγωγή νέων τεχνολογιών).
Παραχώρηση του στρατοπέδου στην Ερμούπολη από την πολιτεία στο Δήμο για την επίτευξη συνεργειών ναυπηγείου με Πανεπιστήμιο (νυν Πολυτεχνική σχολή).
Ένταξη σε μια νέα διαδικασία σκέψης της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Αναζήτηση ευρωπαϊκών πόρων για την υλοποίηση μεγάλου μεγέθους επενδύσεων (π.χ. σχέδιο Γιούνγκερ) που με την προσδοκώμενη μόχλευση ιδιωτικών κεφαλαίων θα καταστήσουν υλοποιήσιμο το νέο σχέδιο ανάπτυξης.
Ανάδειξη του χαρακτήρα της Εταιρικής Κοινωνικής ευθύνης για τους ιδιώτες επενδυτές.

23.Σχετικά με την “Νόσο Νάξος”

Η εντόπιση του γονιδίου που θεωρείται υπεύθυνο για την συγκεκριμένη μορφή μυοκαρδιοπάθειας, με θανατηφόρο κατάληξη σε νεαρά άτομα που αθλούνται ή καταπονούνται σωματικά, είναι αποτέλεσμα μιας μακρόχρονης έρευνας δυο σημαντικών ανθρώπων και επιστημόνων του Ν. Πρωτονοτάριου καρδιολόγου, ο οποίος έφυγε πριν τρία χρόνια από την ζωή και της συζύγου του Α. Τσατσοπούλου παιδιάτρου, αντιπροέδρου της ομάδας Μυοκαρδιοπαθειών της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας, που πρόσφατα ανέλαβε καθήκοντα στο Κ.Υ-Γενικό Νοσοκομείο Νάξου.

Οι δύο αυτοί επιστήμονες, μετά από προσπάθειες τριάντα χρόνων, χωρίς καμιά απολύτως κρατική υποστήριξη, κατάφεραν να εντοπίσουν σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου την θέση αυτού του γονιδίου και πέτυχαν τον διαγνωστικό εντοπισμό του, γεγονός που αποτέλεσε σε παγκόσμιο επίπεδο πρωτοποριακή ερευνητική εργασία στο θέμα του εντοπισμού αιτίων μυοκαρδιοπαθειών και άνοιξε δρόμο για νέες επιτεύξεις σε αυτόν τον τομέα. Η αναγνώριση του έργου αυτών των ανθρώπων ήρθε από την Ιατρική κοινότητα εκτός των συνόρων, ενώ στην Χώρα μας, όχι μόνο δεν επιβραβεύτηκε, αλλά αγνοήθηκε παντελώς.

Αυτήν την στιγμή και μετά την δημιουργία τμήματος στο Υπουργείο Υγείας για τα “Ορφανά Νοσήματα”, θεωρούμε ότι το τεκμηριωμένο αίτημα του “Συλλόγου ασθενών και φίλων για την μέριμνα της Νόσου Νάξος Ν.Πρωτονοτάριος“, για την διαγνωστική εξέταση εντόπισης του γονιδίου, πρέπει να αντιμετωπιστεί με την δέουσα προσοχή. Σχετικός φάκελος έχει συνταχθεί με κόστη και πληθυσμιακές ομάδες στις οποίες απευθύνεται.

Η προσπάθεια θα μπορούσε να υποστηριχθεί στο πλαίσιο δράσεων σχετικών με την Έρευνα και Καινοτομία. Οι νησιωτικοί πληθυσμοί κρατώντας στην διαδρομή των αιώνων μια σχετικά αυξημένη, αναφορικά με την στεριανή Ελλάδα, σταθερότητα στην αναπαραγωγή του πληθυσμού μέσα στις μικρές κοινωνίες τους, αποτελούν ιδανικές ομάδες για την έρευνα στον τομέα της Ιατρικής, όπως και σε υπόλοιπα πεδία μελέτης π.χ. Βιοποικιλότητας, διαλέκτων κ.λ.π.

Συμπερασματικά, για όσο χρόνο η Κα Τσατσοπούλου υπηρετεί το Δημόσιο σύστημα Υγείας μέχρι την συνταξιοδότησή της σε 7 χρόνια, πρέπει να υποστηριχθεί η προσπάθειά της, προκειμένου να παραμείνει μέσα σε αυτό και να εξελιχθεί προς όφελος των κατοίκων των Κυκλάδων και όχι μόνον, μιας και το γονίδιο πια έχει εντοπιστεί σε διάφορα μέρη της Ελλάδας,στις Ινδίες, στη Μ. Βρετανία και το Εκουαδόρ, επομένως η προαγωγή αυτής της έρευνας μπορεί να συμβάλλει στην εξαγωγή Καινοτομίας.

Share on Facebook

Αναπτυξιακό Συνέδριο Νοτίου Αιγαίου – Κυκλάδων. Πρόταση Νομαρχιακής Επιτροπής Κυκλάδων

Συγκυκλαδική Ανάπτυξη

«Αναπτυξιακή πρόταση για την παραγωγική ανασυγκρότηση των Κυκλάδων»

1.Κυκλάδες: χώρος και οικονομική ιστορία